تاریخچۀ حقوق بشر

حقوق بشر پیشینه‌ای طولانی دارد و قدمت آن به قدمت تاریخ حیات بشری است. بنابراین پیدایش حقوق بشر و تحول آن تحت تأثیر وقایع و رویداد تاریخی بوده است.

الف) دوران باستان:

ادیان، تمدن‌ها، فرهنگ‌های گوناگون دوران گذشته نقش بسزایی در زمینۀ حمایت از حقوق انسانی افراد داشته‌اند. توجه و احترام به حقوق بشر را می‌توان در منشور كوروش كبیر پس از فتح بابل در سال 539 قبل از میلاد مشاهده نمود. احترام به عقاید مذهبی دیگران، لغو بردگی و آزادی انتخاب حرفه از مهم‌ترین حقوق افراد انسانی است كه در سند مذكور به آنها اشاره شده است.

ب) دوران معاصر:

این دوران مصادف و همزمان با اتفاقاتی است كه در انگلستان، آمریكا و فرانسه روی می‌دهد. در پی این حوادث، اسناد اعلامیه‌های مهم و تاثیر گذار زیر در زمینه حمایت از حقوق بشر به منصۀ ظهور می‌رسند:

1.منشور كبیر (1215) و اعلامیه در خواست حقوق (1689) در انگلستان.

2.اعلامیه حقوق دولت ویرجینیا (1776) و اعلامیه استقلال ایالات متحده امریكا (1776).

3.اعلامیه حقوق بشر و شهروند (1789) در فرانسه.

اگر چه هیچ كدام از این اسناد را نمی‌توان سرآغاز حقوق بشر به مفهوم امروزی آن قلمداد نمود، امّا نقش بسزایی در پیدایش حقوق بشر مدرن داشته‌اند و سازمان ملل متحد برای تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر از آنها الهام گرفته‌است.

اعلامیه جهانی حقوق بشر

پس از جنگ جهانی دوم، اندیشه جهانی حمایت از حقوق بشر به نقطۀ اوج خود می‌رسد و با تصویب منشور ملل متحد در سال 1945، بستر مناسبی بر مسئله حقوق بشر فراهم می‌شود.

از آن جا كه منشور یك سند كامل بشری نبود خلاء‌هایی در زمینه حمایت از حقوق بنیادین و اساسی بشر وجود داشت. این مسئله سازمان ملل را بر آن داشت كه به فكر تصویب یك سند بین المللی حقوق بشر باشد. سرانجام در پی تلاش‌های بی‌وقفۀ سازمان ملل و حمایت بی‌دریغ دولت‌های عضو، اعلامیه جهانی حقوق بشر در سال 1948 به تصویب می‌رسد.[1]

البته این سند نیز دارای مشکلاتی است، به طوری که با برخی از آموزه های ادیان الهی سازگاری کامل ندارد.

[1] با استفاده از سایت پژوهشکدۀ باقر العلوم.