تاریخچه شکل‌گیری جنبش حماس

جنبش مقاومت حماس در ۱۸ آذر سال ۱۳۶۶ش (۹ دسامبر ۱۹۸۷میلادی) همزمان با آغاز تظاهرات مردم فلسطین بر ضد رژیم اسرائیل‌ (انتفاضه اول) در فلسطین شکل گرفت.[1] به نقل سایت الجزیره، حماس در دسامبر ۱۹۸۶میلادی توسط شیخ احمد یاسین و بعضی از اعضای اخوان المسلمین هم‌چون عبدالعزیز رنتیسی و محمود زهار تأسیس شد؛ اما تأسیسش در سال ۱۹۸۷میلادی اعلام شد.[2] رهبری اولیه این جنبش برعهده یک گروه هفت‌نفره به ریاست شیخ احمد یاسین بود.[3] احمد یاسین سال‌ها رهبری این گروه را برعهده داشت. او در سال ۲۰۰۴ میلادی توسط نیروهای اسرائیلی ترور شد. عبدالعزیز رِنتیسی، رهبر بعدی حماس نیز در همان سال کشته شد. سپس خالد مشعل رهبری حماس را برعهده گرفت و در سال ۲۰۱۷ میلادی، اسماعیل هنیه رهبر این گروه شد.[4]

گفته شده حماس، مانند دیگر شاخه‌های اخوان المسلمین، بخش عمده ایدئولوژی خود را از حسن البناء، مؤسس و نظریه‌پرداز مصری اخوان المسلمین، گرفته است.[5] ساختار تشکیلاتی جنبش حماس را مشابه ساختار کلی جنبش اخوان‌المسلمین و برپایه اصول اسلامی، شورا و رهبری ناشی از بیعت عمومی و اطاعت از رهبری می‌دانند.[6]

در سال ۲۰۰۵ میلادی، گروه حماس توانست با پیروزی در انتخابات فلسطین، به‌عنوان اولین گروه اسلام‌گرای جهان عرب در انتخابات پیروز و وارد عرصه سیاست شود. این گروه بعدها در سال ۲۰۰۷ میلادی و پس از درگیری با نیروهای فتح، توانست بر گروه فتح پیروز شده و بخش نوار غزه را به عنوان سرزمین تجزیه‌شده از فلسطین، به کنترل سیاسی خود درآورد.[7]

[1]. مالکی، محمد، «حماس، جنبش»، ص۸۰.

[2].  الجزیرة، «حرکة المقاومة الاسلامیة».

[3]. «حماس، جنبش»، ص۸۰.

[4]. «گروه اسلامگرای حماس چیست؟»، بی‌بی‌سی فارسی.

[5]. «حماس، جنبش»، ص۸۰.

[6]. همان.

[7].  بی‌بی‌سی فارسی.