بنی اسرائیل قومى بى تفاوت در برابر منکر

از جمله اخلاق های نا پسند و صفات بد قوم بنی اسرائیل می توان به بی تفاوت بودن و سکوت آنها در مقابل زشت کاری ها و منکرات دیگران و هم کیشان خود، اشاره نمود.

خداوند در سوره مائده می فرماید: «آنها از اعمال زشتى كه انجام مى ‏دادند، يكديگر را نهى نمى ‏كردند؛ چه بدكارى انجام مى‏دادند!».[1]

لغت تناهى در آیه شریفه 79 سوره مائده دو معنا دارد:

1. این که آن قوم یکدیگر را از منکر نهى نمى کردند.

2. این که آن قوم از منکر سرپیچى نمى کردند و کارهاى زشت را بدون توجه به منع خداوند مرتکب مى شدند.

ابن عباس مى گوید: بنى اسرائیل سه دسته و سه فرقه بودند، فرقه اى در روز شنبه مرتکب معصیت مى شدند، و فرقه اى دیگر (فرقه دوم)، آنها را از این کار نهى مى کردند، ولى از معاشرت با آن ها خوددارى نمى کردند. فرقه اى دیگر (فرقه سوم) آنها را نهى کردند و از آنها جدا شدند که دو فرقه اول ملعون شمرده شدند؛ از این رو پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) فرمود: «امر به معروف و نهى از منکر کنید، دست نادان را بگیرید و او را به راه حق بیاورید وگرنه خداوند دل هاى شما را به هم مربوط مى سازد و همه شما را لعنت مى کند».[2] از آیه شریفه استفاده مى شود که یکى از گناهان بزرگ این است که دیگران را نسبت به معصیت نهى نکنند و یا این که خود بدون توجه به نهى الهى گناهى را مرتکب شوند و اصطلاحا نسبت به گناه بى تفاوت شوند.

جمله آخر آيه قبل نيز اين مطلب را تأكيد مى‏كند و مى‏گويد: «… اين اعلام تنفر و بيزارى به خاطر آن بود كه آنها گناهكار و متجاوز بودند»؛[3] به علاوه آنها به هيچ وجه مسئوليت اجتماعى براى خود قائل نبودند و يكديگر را از كار خلاف نهى نمى‏كردند.

در تفسير آيه 79 سوره مائده حديثى از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است: «اين دسته كه خداوند از آنها مذمت كرده، هرگز در كارها و مجالس گناهكاران شركت نداشتند، بلكه فقط هنگامى كه آنها را ملاقات مى ‏كردند، در صورت آنان مى‏ خنديدند و با آنها مانوس بودند».[4]