بنی اسرائیل بعد از حضرت موسى تا حضرت سلیمان (علیهما السلام)

پس از رحلت حضرت موسی (علیه السلام)، «يوشع بن نون»[1] وصى و جانشين او گرديد. وى بنى اسرائيل را به سوى کنعان و فلسطين، روانه ساخت، اما آن‌ها نتوانستند به راحتى و با سرعت، وارد شهرهاى کنعان شوند؛ زيرا با مقاومت دليرانه مردم آن نواحى مواجه شدند؛ از اين رو، طبق روايات موجود، بنى اسرائيل، سرزمين کنعان را در طول زمان و پس از جنگ ‌هاى خونين فراوان، تصرّف کردند. کنعانيان دژها و قلاع مستحکم و استوارى در شهرهاى خود، ايجاد کرده بودند و اسلحه ‌ها و تجهيزات جنگى آنها نيز از بنى اسرائيل پيشرفته ‌تر بود. به ويژه اين استحکامات و تجهيزات، در ام القراى شهرهاى کنعان و فلسطين؛ يعنى: اورشليم (بيت المقدّس) که در نقاط کوهستانى مرتفع، واقع شده بود، بيشتر و چشمگيرتر بود. بنى اسرائيل پس از تصرف فلسطین و استقرار در بخشى از مناطق کنعان، براى اداره امور خود به حکومت قضات يا داوران که بيشتر اينان از پيامبران الهى بودند، گردن نهادند. برخى از اين قضات «گدعون»، «يفتاح»،[2] «شمسون»[3] و «شموئيل»[4] (سموئيل و ساموئيل) نام داشتند که از بزرگان آن ‌ها به شمار مى‌روند. در اين دوران، پيوسته ميان اسرائيليان مهاجر و بوميان محلّى در تصرف اراضى حاصلخيز و تملک آبادى‌ هاى آن، جنگ و مبارزه ادامه داشت. روزگارى به اين سان گذشت. بنى اسرائيل که هنوز تشکيلات حکومتى منسجم و نهادهاى سياسى- اجتماعى قوى نداشتند، به اين فکر افتادند که براى تقويت بنيه دفاعى و تمرکز نيروها، براى ستيز با دشمنان و حلّ مشکلات و معضلات اجتماعى‌ خويش، سيستم حکومتى را پايه‌ ريزى کنند. بر اين اساس از شموئيل که آخرين قاضى از سلسله قضات بنى اسرائيل محسوب مى‌شود، خواستند تا شخصى را به عنوان رئيس حکومتى و به اصطلاح، سلطان و پادشاه بر آنها بگمارد. او که تحقق اين خواسته را به مصلحت آنها نمى‌ دانست در آغاز از انجام آن، سرباز زد، ولى چون آنان بر خواسته خويش اصرار ورزيدند، ناگزير کسى به نام «شاؤل بن قيس» (طالوت) از اسباط بنيامين، که جوانى شجاع و دلير بود را به فرمانروايى بر بنى اسرائيل، برگزيد. شاؤل، سرانجام در جنگ با فلسطينيان کشته شد. اين دوران که با پادشاهى شاؤل، آغاز شده بود، در تاريخ بنى اسرائيل به نام «دوران پادشاهان» معروف است. در زمان حکومت شاؤل اوضاع سياسى – اجتماعى بنى اسرائيل تا اندازه ‌اى سامان و  انتظام يافت. از دستاوردهاى مهم دوران پادشاهى شاؤل نيز اين بود که پس از گذشت روزگار دراز دشمنى و جنگ و خونريزى فراوان ميان اسرائيليان و کنعانيان، سرانجام اين دو قوم تا حدودى دشمنى‌ ها را کنار گذاشته، و با هم در آميختند و طرح ملت واحدى را ريختند و با اين اتحاد و يکپارچگى که ميان آنها به وجود آمد، توانستند در برابر هجوم اقوام مهاجم سرزمين فلسطين که از نقاط ديگر به آنجا روى آورده بودند، مقاومت کرده، از خود دفاع کنند و آب و خاک خويش را از دستبرد آنان مصون بدارند. همچنین در اثر وحدت و قدرت حاصل از آن، بنى اسرائيل توانستند صندوق عهد؛ مشتمل بر الواح تورات را که در يکى از جنگ‌ها از دست داده بودند، باز پس بگيرند. پس از آن که شاؤل در يکى از اين جنگ‌هاى شديد با برخى اقوام غير سامى و مهاجم فلسطينى کشته شد، جوان دلاور و خردمندى به نام داود (علیه السلام) به فرمانروايى بنى اسرائيل و کنعانيان برگزيده‌شد. داود (علیه السلام) پسر «يسا» از اسباط «يهودا» بود. وى نخستين فرمانرواى نيرومند و مقتدر بنى اسرائيل به شمار مى‌رود که در حدود سال 970 پيش از ميلاد مسيح مى‌ زيسته است. داود (علیه السلام) پس از مبارزات و جنگ‌هاى سخت، سرانجام توانست شهر حسّاس و مهم «اورشليم» را به طور کامل تسخير کند، و آنجا را مرکز حکومت خويش قراردهد. در کتب عهد عتيق، نغمه‌ هاى بسيار زيبايى به‌نام «مزامير» يا «زنور» وجود دارد که به وى منسوب است که از آثار مهمّ ادبى جهان، محسوب مى‌شود. در دوران حکومت داود (علیه السلام)، ملّت يهود، آسايش و آرامش خاطر يافته، از آن حالت تشتّت و پراکندگى به وحدت و اقتدار کامل رسيدند و به اين وسيله به دولت آرمانى خويش، دست يافتند. سرانجام داود (علیه السلام) پس از عمرى مبارزه و تلاش در راه استقرار حکومت عدل و داد در سايه خدا پرستى و توحيد، دار فانى را وداع گفت.[5]