بزرگان حنفیه

دانشمندان مذهب حنفیه در رشد و تفوّق مذهبشان تأثیر به‌سزایی داشته و دارند، و این تأثیرگذاری در برخی از آنان به صورت پررنگ‌تری دیده می‌شود. در این بخش به برخی از اندیشمندان تأثیرگذار آن مذهب به صورت اجمال اشاره می‌شود:

1. محمد ابو عبد الله محمد بن الحسن بن فرقد شیبانى، کتاب‌هایی در فقه حنفى و فروع آن تألیف كرد و به فرمان هارون الرشید، منصب قاضى القضاتى یافت.^[1]
2. زفر بن هذیل (متوفای 158 قمری)، فقیه مصاحب ابوحنیفه. [2]
3. محمود بن عمر بن محمد بن عمر خوارزمى، مشهور به جارالله زمخشرى (476-538 ق)؛ مفسر، ادیب، زبان‌شناس، خطیب برجسته، و از بزرگان مذهب حنفى و معتزلى.[3]
4. فضل‌اللّه بن روزبهان خنجی اصفهانی؛ معروف به «پاشا» از بزرگان دانشمند معقول و منقول که در فروع، حنفی و در اصول، اشعری بود.[4]
5. شیخ سلیمان حنفى قندوزى؛ صاحب کتاب «ینابیع المودّة».[5]
6. حاكم حسكانى؛ صاحب کتاب «شواهد التّنزیل»‏.[6]
7. زرنجری منسوب به زرنجرى یا زرنكرى (محلی از مناطق بخارا).[7]
8. على بن ابو الحسن على بن ناصر بن محمد فقیه حنفى، او پیروان ابو حنیفه را در بغداد درس مى‏داد.[8]
9. حسن بن زیاد اللؤلئى؛ قاضى كوفه.[9]
10. قاضى ابو محمد ناصحى؛ صاحب كتاب «مسعودى در مذهب ابوحنیفه».^[10]
11. یوسف بن أحمد سَجستانی.^[11]
12. أحمد بن محمد بن حسن بن علی بن محمد عبّاسی.^[12]
13. محمد طاهر بن محمد سعید سُنْبُل، أهل مكة. ^[13]
14. ابو البشر على بن محمد پزودى؛ دارای رساله‌هایی در فقه حنفى است.^[14]

[1]. نرشخى، أبو بكر محمد بن جعفر، تاريخ بخارا، ترجمه: أبو نصر أحمد بن محمد بن نصر القباوى، تلخيص: محمد بن زفر بن عمر، تحقيق: مدرس رضوى، محمد تقى، ص 260.

[2]. مستوفى قزوينى، حمدالله بن ابى بكر، تاريخ گزيده، تحقيق: نوايى، عبدالحسين، ص 679.

[3]. شبلى نعمانى، محمد، تاريخ علم كلام، ترجمه: فخر داعى، سيد محمد تقى، ص 22‏؛ ویکی نور، «زمخشری، محمود بن عمر».

[4]. خوانسارى، محمد باقر بن زین العابدین‏، روضات الجنات فی أحوال العلماء و السادات، محقق: اسماعیلیان، اسدالله، ج ‏6، ص 17؛ شوشتری، قاضی نور الله، إحقاق الحق و إزهاق الباطل، مقدمه و تعليقات: مرعشى نجفى‏، المقدمة، ج ‏1، ص 75.

[5]. مکارم شیرازی، ناصر، آيات ولايت در قرآن، ص 120.

[6]. الذهبی، شمس الدین محمد بن احمد، تاریخ الإسلام و وفيات المشاهير و الأعلام‏، تصحیح: تدمری، عمر عبدالسلام، ج ‏32، ص 306.

[7]. تميمي سمعانى، أبو سعيد عبد الكريم بن محمد، الأنساب، تحقيق: معلمى يمانى، عبد الرحمن بن يحيى، ج 6، ص 288.

[8]. ابن اثير، عز الدين على، كامل تاريخ بزرگ اسلام و ايران، ترجمه: حالت، ابو القاسم و خلیلی، عباس، ج ‏30، ص 188.

[9]. همان.

[10]. همان، ص 691 و 424.

[11]. زرکلی، خير الدين، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و  المستعربين و المستشرقين، ج ‏8، ص 214.

[12]. همان، ج 1، ص 231.

[13]. همان، ج ‏6، ص 172 و 173.

[14]. ابن خلدون، عبدالرحمن بن خلدون، مقدمه ابن خلدون، ترجمه: پروين گنابادى، محمد، ج ‏2، ص 928.