کپی شد
بازگشت علوم فقهای چهارگانه اهل سنت به امام صادق (علیه السلام)
علوم فقهاى چهارگانه اهل سنت، به امام صادق (عليه السّلام) و در نهایت به امام علی (علیه السلام) منتهى مىشود.
علّامه حِلّى در باب برگشت همه علوم به حضرت أمير المؤمنين (عليه أفضل صلوات المصلّين الى يوم الدِّين) مىفرمايد:
«و امّا راجع به فقه، جميع فقهاء رجوعشان به آن‌حضرت مىباشد. امَّا طائفه اماميّه پس اين امر درباره ايشان ظاهر است؛ زيرا علمشان را از وى و از اولاد وى، گرفتند و غير اماميّه نيز چنين مىباشند؛ زيرا اصحاب ابوحنيفه؛ مانند ابويوسف، و محمد بن حسن شيبانى، و زُفَر، علمشان را از ابوحنيفه گرفته‌اند (و ابوحنيفه شاگرد حضرت صادق (علیه السلام) بوده‌است).
و شافعى بر محمد بن حسن شيبانى، و بر مالک بن أنس قرائت كرده است و در فقهش به آن دو نفر رجوع مىكند.
و اما احمد بن حنبل، پس بر شافعى قرائت نموده است و فقهش به وى برمی‌گردد، و فقه شافعى به ابوحنيفه برمىگردد، و ابوحنيفه بر حضرت صادق (عليه السّلام) قرائت نموده است و امام صادق بر امام باقر (عليهما السّلام)، و امام باقر بر امام زين العابدين (عليهما السّلام) و زين العابدين بر پدرش (عليهما السّلام)، و پدرش بر على (عليهما السّلام) قرائت نموده است.
و اما مالِک، او بر ربيعة الرَّأى قرائت كرده، و ربيعه بر عِكْرِمه، و عكرمه بر عبدالله بن عباس، و عبدالله بن عباس شاگرد على (عليه و آله الصّلوة و السّلام) بوده است.
و اما علم كلام پس على (علیه السلام)، اصل آن است و از خطبههاى وى مردم استفاده كردهاند و جميع مردم تلامذه او مىباشند؛ به جهت آن‌كه معتزله، به واصِل بن عطاء منتسب مىشوند؛ زيرا كه وى أرشد و اكبر گروه معتزله است و او شاگرد ابوهاشم عبدالله بن محمد بن حَنَفِيَّه بوده است و ابوهاشم شاگرد پدرش، و پدرش شاگرد على (عليه السّلام) بوده است.
و اشاعره؛ شاگردان ابوالحسن على بن أبى بِشر أشْعَرى مىباشند، و او شاگرد ابوعلى جُبّائى است كه او شيخى از مشايخ معتزله است».[1]
[1]. حلی، حسن بن یوسف، منهاج الكرامة في معرفة الإمامة، ص 162.