ایمان آمنه بنت وهب

یکی از بحث‌های مهم؛ ایمان برخی از اقوام پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) است که مطالب و کتاب‌های مختلفی در مورد آن نگارش یافته است. البته عموم این بحث‌ها پیرامون ابوطالب می‌باشد. با این حال، بحثی نیز در مورد آمنه مادر پیامبر وجود دارد مبنی بر این‌که از چه دین و آئینی پیروی می‌کرد؟

در منابع شیعه، آمنه را فردی با ایمان معرفی کرده‌اند.[1] البته بیان حد و مرز این ایمان خود فرصتی مجزا می‌طلبد. برخی از استدلال‌هایی که بر این موضوع دلالت دارد از این قرار است:

۱. زمانی که پیامبر اسلام، حجة الوداع خود را تمام می‌کرد و در حال برگشت به مدینه بود، به قبرى رسید كه درحال خراب شدن بود. ایشان پيش آن قبر مدت طولانی نشست، سپس به گریه افتاد و در بالای آن قبر گریه کرد. اصحاب به ایشان گفتند: يا رسول اللَّه اين قبر كيست؟

فرمود: «قبر مادرم آمنه بنت وهب است. از خدای تعالى درخواست کردم اذن در زيارت وى به من بدهد، پس إذن داد و من به زیارت آمدم».

این روایت در منابع شیعه[2] و اهل سنت[3] نقل شده است.

حال بنابر آیه‌ای از قرآن، پیامبر اجازه حضور بر قبر کفار و مشرکان را نداشته است:

«و هرگز بر هيچ مرده‌اى از آنان نماز مگزار و بر سر قبرش توقف نکن؛ چرا كه آنان به خدا و پيامبر او كافر شدند و در حال فسق مُردند».[4]

از مجموع آن‌چه بیان شد، استفاده می‌شود که آمنه بر مذهب کفر و شرک نبود، بلکه فردی با ایمان بود.

2. امام صادق(علیه السلام) فرمود: «جبرئيل به حضور پيامبر آمد و گفت: يا محمد! به‌راستى كه خداى عزّ و جلّ درباره پنج نفر، تو را اجازه شفاعت داده‌است؛ شكمى كه تو را حمل می‌کرد كه آمنه دختر وهب باشد و …».[5] از این روایت و روایات مشابه آن[6] که پیامبر را شفاعت کننده مادرشان می‌دانند استفاده می‌شود که آمنه مشرک نبود و در غیر این صورت شفاعت شامل او نمی‌شد.[7]

[1]. صدوق‏، محمد بن علی، اعتقادات الامامیة، ص 110، کنگره شیخ مفید، چاپ دوم، قم، 1414ق.

[2]. مفید، محمد بن محمد، الفصول المختارة، محقق، مصحح، میر شریفی، علی، ج 2، ص 64، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، قم، 1413ق؛ ابن شهرآشوب مازندرانی، محمد بن علی، متشابه القرآن و مختلفه، ج 2، ص 64، انتشارات بیدار، چاپ اول، قم، 1410ق.

[3]. نميری بصری، عمر بن شبة بن عبيدة بن ريطة، تاريخ المدينة، محقق، فهيم محمد شلتوت، ص 119،‌ جدة، 1399 ق؛ شيباني، أحمد بن محمد بن حنبل، مسند أحمد بن حنبل، محقق، شعيب الأرنؤوط، عادل مرشد و ….، ج 38، ص 146، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، بیروت، 1421ق.

[4]. توبه، 84.

[5]. صدوق، محمد بن علی، الخصال، محقق، مصحح: غفاری، علی اکبر، ج 1، ص 294، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، قم، 1362ش.

[6]. عیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر، محقق، مصحح: رسولی محلاتی، هاشم، ج 2، ص 314، المطبعة العلمیة، چاپ اول، تهران، 1380ق.

[7]. ر.ک: «شفاعت در قیامت»، سؤال 440.