کپی شد
ایثار امام علی (علیه السلام) در شعب ابی‌طالب
در اواخر سال ششم هجری سران قریش از نفوذ و پیشرفت حیرت‌انگیز آیین یکتاپرستانه اسلام سخت ناراحت بودند و در فکر چاره و راه‌حلی بودند. اسلام‌آوردنِ افرادی؛ مانند حمزه، جعفر و تمایل جوانان قریش و آزادی عملی که در کشور حبشه نصیب مسلمانان شده بود، بر حیرت و سرگردانی سران قریش افزوده بود و از این که از نقشه‌های خود بهره‌ای نمی‌بردند، سخت متأثر بودند؛ از این رو به فکر نقشۀ دیگری افتادند و خواستند با محاصرۀ اقتصادی از نفوذ و گسترش اسلام بکاهند و پایه‌گذار و هواداران آن را در میان این حصار خفه سازند. به همین جهت در شب اول محرم سال هفتم بعثت، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به همراه بنی‌هاشم و بنی عبدالمطلب غیر از ابولهب و فرزندانش، در مکانی به نام شعب ابی طالب (علیه السلام) در محاصره اقتصادی سایر خاندان‌های قریش قرار گرفتند و آن دوران را که سه سال به طول انجامید با مشقت و رنج فراوان سپری کردند.[1]
از اتفاقات مهم این دوران آن بود که ابوطالب (علیه السلام)، حضرت علی (علیه السلام) را که در سنین نوجوانی بود، شب‌ها در بستر پیامبر (صلی الله علیه و آله) می خواباند تا آن حضرت از آسیب حمله و شبیخون کفار و مشرکان محفوظ بماند.[2]
ابن ابى الحديد می گوید: در «امالى» ابو جعفر محمد بن حبيب خوانده ام كه ابو طالب در برخی از دیدارهایش با پيامبر خدا (صلی الله علیه و آله)، گريان مىشد و مىگفت: هرگاه او را مىبينم به ياد برادرم عبداللّه مىافتم. او (ابو طالب) با عبد اللّه از يک پدر و مادر بودند. ابو جعفر مىافزايد: ابوطالب همانند عبدالمطلب، نسبت به پیامبر (صلی الله علیه و آله) خیلی محبت و مهربانی داشت. وی غالبا ترس جان پیامبر (صلی الله علیه و آله) را داشت؛ براى همين (در ایام محاصره در شعب) او را از رختخوابش بلند مىكرد و فرزندش على را به جاى وى مىخوابانيد. على (علیه السلام) شبى به پدرش گفت: پدر مىدانم كه (بالاخره در اين راه) كشته خواهم شد. پدر وی را به صبر و شكيبایی فراخواند و ابياتی را در این باره به زبان آورد. امام علی (علیه السلام) نیز در پاسخ ابیاتی را فرمود که مضمون آنها این است:
آيا مرا به شكيبايى در يارى «محمد» فرا مىخوانى؟ سوگند به خدا، آن چه گفتم از روى بىطاقتى و ناشكيبايى نبود، ولى من بسيار دوست داشتم كه تو ياريم را ناظر باشى و بدانى كه من همواره از تو فرمان مىبرم. من براى رضاى خدا در يارى «محمد» اين پيامآور هدايت و ستوده مَرد، در كودكى و بزرگى كوشش خواهم كرد.[3]
ابن شهر آشوب می نویسد: فدا شدن و ایثار، عادت امیرالمؤمنین (علیه السلام) در شعب بود. اگر ابوبکر در غار (ثور)، سه شب ماند، علی (علیه السلام) سه سال و به روایتی چهار سال در شعب، در بستر پیامبر (صلی الله علیه و آله) خوابید.[4]
[1]. كاتب واقدى، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، محقق: عطا، عبدالقادر محمد، ج 1، ص 163.
[2]. امين عاملى، سيد محسن، أعيان الشيعة، ج 1، ص 330.
[3]. ابن ابى الحديد، عبدالحميد بن هبةالله، شرح نهج البلاغة، محقق / مصحح: ابراهيم، محمد ابوالفضل، ج 14، ص 64.
[4]. ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، ج 2، ص 60.