اندیشه و مکتب ماتریدی

آن‌چه که اندیشه ابومنصور ماتریدی را به‌عنوان یک مکتب از دیگر مکاتب متمایز می‌کند اموری است که به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود:

1. اعتبار دادن به عقل در کنار نقل؛

«در روش ماتریدیه عقل اعتبار بسیار دارد، بدون آن‌که در این مورد زیاده‌روی شده باشد، ولی اشاعره خود را مقید به نقل نموده و با عقل آن را تأیید کرده‏اند و می‏توان گفت: اشاعره در خط میان اعتزال و اهل فقه و حدیث قرار می‏گیرند و ماتریدیه در خط میان معتزله و اشاعره‏اند».[1]

2. تأویلات؛

یکی از اموری که اندیشه ماتریدی را با دیگر اندیشه‌های اهل‌سنت متمایز می‌کند، نگاه وی به طواهر آیاتی است که دلالت بر جسمانیت خداوند سبحان می‌کند، وی در مقابل اهل سنت که به ظاهر این آیات نظر دارند، آن‌ها را تأویل می‌کند.

در تأويلات ماتريدى آمده كه عرش به‌معناى مُلک است؛ يعنى حق سبحانه بر مُلک خود مستولى، غالب و جريان حكم او نسبت به‌همه آن مساوى است.[2]

[1]. ابو زهره، محمد، تاريخ المذاهب الإسلاميّة، ج 1، ص 199؛ ر ک: سبحانی، جعفر، بحوث في الملل و النحل، ج ‏3، ص 27 – 36.

[2]. كاشانى، ملا فتح الله، تفسير منهج الصادقين في إلزام المخالفين، ج ‏5، ص 449.