انجام عمل حج با غسل مستحب

با توجه به این که بر اساس فتاوای برخی از فقها غسل مستحبی نیز جایگزین وضو می‌شود، موضوع این مقاله را در محور همین بحث قرار می‌دهیم و پیرامون انجام اعمال حج با غسل مستحبی بحث می‌کنیم. یکی از شرایط صحت نماز، تحصیل طهارت معنوی است که تنها از راه وضو و غسل به دست می‌آید و اگر استفاده از آب امکان پذیر نباشد، این طهارت معنوی و باطنی به وسیلۀ تیمّمی که خدای متعال آن را به جای وضو یا غسل قرار داده، به دست می‌آید.

بنا بر نظر برخی از مراجع محترم با هر غسل واجبی نمی‌توان نماز و اعمالی که به چنین طهارتی نیاز دارند انجام داد و تنها غسل واجبی که این خصوصیت را دارد غسل جنابت است.

آيات عظام امام، بهجت، خامنه ‏اى و صافى می فرمایند: تنها با غسل جنابت مى‏‌توان نماز خواند، ولى با غسل‌هاى ديگر بايد وضو هم گرفت.[1] بنابراین دیدگاه، نه تنها غسل مستحب کفایت از طهارت نمی کند بلکه غسل های واجب غیر از جنابت نیز کفایت نمی کند.

اما با فرض کفایت غسل‌های واجب به جای وضو آیا غسل مستحب نیز می تواند جایگزین شود؟

نظر بعضی دیگر از مراجع محترم این است که با همۀ غسل های واجب و مستحب می توان نماز خواند اگر چه در غیر جنابت احتیاط در گرفتن وضو است.

آيت‏الله مكارم: با همۀ غسل‌‏هاى واجب و مستحب، مى‌‏توان نماز خواند و گرفتن وضو واجب نيست. اما احتياط مستحب آن است كه در غير غسل جنابت، وضو هم بگيرد.[2]

آيات عظام تبريزى، سيستانى، نورى و وحيدخراسانی: با همه غسل‏‌هاى واجب و مستحب- غير از غسل استحاضه متوسطه- مى‏‌توان نماز خواند اگر چه احتياط مستحب آن است كه [در غير غسل جنابت‏] وضو هم بگيرد.[3]

بنا به نظر این مراجع محترم برای نماز و هر عبادتی که نیاز به وضو دارد، می توان به غسل‌های مستحب، اکتفا کرد. از این رو، انجام اعمال حجّی که نیاز به این طهارت دارد با انجام غسل مستحب اشکالی ندارد.

بدیهی است بنابراین دیدگاه، هیچ غسل مستحبی، در بقیۀ آثار همانند طهارت از حدث (حالتی که با جنابت و مس میت و… ایجاد می شود و برای برطرف شدنش نیاز به انجام غسل داریم)، کفایت از غسل واجب نمی کند.[4]

البته می توان در همان غسل مستحبی نیت غسل دیگر هم نمود تا نیاز به غسل دیگری نباشد.