کپی شد
انتقام از قاتلان امام حسین (علیه السلام)
مختار موفق شد تقریباً تمام قاتلان واقعه کربلا را به سزای اعمالشان برساند و به واسطه این کار مایه خشنودی اهل بیت پیامبر (علیهم السلام) گردید. در جریان حادثه کربلا برخی از افراد سرشناس جنایات فجیعی را مرتکب شدند که مختار موفق شد آنها را دستگیر کرده و به سزای اعمالشان برساند. به برخی از این افراد اشاره می‌شود.
عبیدالله بن زیاد
مختار موفق شد «عبیدالله بن زیاد» را به سزای اعمال ننگینش برساند و این اتفاق در دهم محرم سال ۶۷ هجری رخ داد. «مختار سپاهی را به فرماندهی ابراهیم بن مالک اشتر برای زمین‌گیر کردن سپاه اموی که عازم عراق بود گسیل داشت. این فرمانده جنگی در دهم محرم سال ۶۷ هجری بر سپاه اموی پیروز شده و عبیدالله بن زیاد و حصین بن نمیر در جنگ کشته شدند».[1]
شمر بن ذی الجوشن
شمر به دلیل ترس از کشته‌شدن، متواری شده بود، اما مختار در تعقیب او بود. فرمانده سپاه مختار «احمر بن شمیط» از مخفی‌گاه شمر با خبر شد. شمر و همراهانش در درگیری مسلحانه به قتل رسیدند و احمر بن شمیط سر بریده وی را برای مختار به کوفه فرستاد.[2]
در امالی شیخ طوسی، نحوه اعدام شمر چنین بیان شده است: «ابوعمره با گروهی به تعقیب شمر رفتند و طی یک درگیری مسلحانه او را زخمی کردند و سپس به اسارت درآوردند. او را نزد مختار آوردند، مختار دستور داد گردن او را زدند و جسد او را در دیگ روغن جوشیده افکندند».[3]
خولی
«مختار به رئیس پلیس خود دستور داد خولی را دستگیر کنند آنها خانه خولی را محاصره کردند، خولی غافل‌گیر شده بود. مختار فرمان داد در مقابل خانه‌اش او را کشتند و سپس جسدش را به آتش کشیدند.»[4]
سنان بن انس
«سنان بن انس به بصره رفت. سپس به قادسیه گریخت. مختار مأمورانی را برای دستگیری وی اعزام کرد و در منطقه‌ای بین عذیب و قادسیه به چنگ مأموران افتاد. سنان را دست بسته نزد مختار آوردند. مختار دستور داد ابتدا انگشتان این خبیث را قلم کردند و سپس دست و پایش را قطع کردند و او را در دیگ روغن زیتون جوشیده انداختند».[5]
و نیز: در ذیل به برخی از مجرمان و نوع جرم و نحوه مجازاتشان اشاره می‌شود.
حفص بن عمر بن سعد، همکاری با عمر بن سعد که پدرش بود جدا کردن سر
بجدل بن سلیم کلبی، بریدن انگشت امام قطع انگشتان و قطع دست و پا
حکیم بن طفیل، قاتل حضرت عباس (علیه السلام) میخ زدن به دست پا و تیر باران کردن
مرة بن منقذ، قاتل حضرت علی اکبر (علیه السلام) قطع دست و فلجی تا آخر عمر
زید بن رقاد جهنی، تک تیرانداز و جنایات متعدد سنگسار و تیرباران
عمرو بن صبیح، قاتل عبدالله بن مسلم، هلاکت با ضربات نیزه
عبدالله بن اسید جهنی، شرکت فعال در کربلا گردن زدن
حمل بن مالک محاربی شرکت فعال در کربلا گردن زدن
رقاد بن مالک بجلی غارت اموال امام گردن زدن در ملاعام
عمرو بن خالد بجلی غارت اموال امام گردن زدن در ملاعام
عبدالرحمان بن بجلی غارت خیمه و لباس امام گردن زدن در ملاعام
عبدالله بن قیس خولانی شرکت در جنگ و غارت اموال گردن زدن در ملاعام
مالک بن نسیر غارت کلاهخود امام قطع دو دست و پا
عثمان بن خالد جهنی قاتل عبدالرحمان بن عقیل زدن گردن و سوزاندن
زیاد بن مالک شرکت فعال در جنگ و غارت لباس شخصی امام گردن زدن در ملأعام
عبدالرحمان بن ابی خشکاره شرکت فعال در جنگ و غارت لباس شخصی امام گردن زدن در ملاعام[6]
عاملان اسب تازاندن بر بدن امام حسین (علیه السلام)
در جریان قیام مختار افراد زیادی به اسارت مختار درآمدند. مختار دستور داد تمامی ده نفری که در روز عاشورا با اسب خود بر بدن مقدس امام حسین (علیه‌السّلام) و شهدا تاخته بودند (اسحاق بن حویه، رجا بن منقذ عبدی، سالم بن خثیمه، واحظ بن ناعم، صالح بن وهب، هانی بن ثبیت، اسید بن مالک و …[7]) را دستگیر کردند و دست و پایشان را بستند، و به زمین میخ‌کوب کردند و اسب‌ها را نعل تازه زدند، و بر بدن‌های آن جانیان تاختند تا به هلاکت رسیدند. [8]
طبری می‌نویسد: «۲۴۸ نفر از عاملان مهم کربلا در شورش بر علیه مختار دستگیر شدند و آنها را گردن زدند».[9]
آتش انتقام از قاتلان كربلا چنان پرشور و شديد بود كه در فاصله اندكى جانيان كربلا را طعمه خويش ساخت. هريک به تناسبِ عمل زشتى كه مرتكب شده‌بودند با اشدّ مجازات به سزاى اعمال ننگين خود رسيدند. اين آتش نه تنها دامن سران و رهبران جنايت‌پيشه كربلا را گرفت، بلكه به گفته عقاد مصرى: هركسى دستى دراز كرده بود يا كلمه‌اى بر زبان رانده يا كالايى از لشكر امام حسين (عليه السلام) ربوده، يا كارى كرده‌بود كه از آن بوى شركت در فاجعه كربلا شنيده مى‌شد، سزاى عمل خويش يا اعانت بر جرم را دريافت كرد[10] علاّمه مجلسى در بحارالانوار از قول ابن نما مى‌نويسد: شمر در روز عاشورا شتر مخصوص امام حسين (عليه السلام) را به غنيمت گرفت و در كوفه به شكرانه قتل آن حضرت شتر را ذبح كرده و گوشتش را بين دشمنان آن حضرت تقسيم نمود. مختار دستور داد تمام آن خانه‌هايى كه اين گوشت در آن وارد شده ويران كردند و همه افرادى كه با علم و آگاهى از آن گوشت خوردند، اعدام شدند.[11]
مختار در اجراى مجازات چنان جدّى بود كه كار از قتل قاتلان گذشته و به سوختن، ويران كردن خانه‌هاى آنها كه محلّ توطئه و خيانت بود رسيد. ولى همه اين سخت‌گيرى‌ها را چيزى جز عدالت و دادگرى نمى‌توان دانست چرا كه جنايات آنها بيش از اين بود.
چنان‌كه ملاحظه شد جوهره اصلى قيام مختار چيزى جز خون‌خواهىِ امام حسين (عليه السلام) و انتقام از جانيان كربلا نبود و مختار به خوبى از عهده اين هدف برآمد.
[1]. طقوش، محمدسهیل، دولت امویان، ترجمه: جودکی، حجت الله، ص ۸۷.
[2]. دینوری، أبوحنیفه، اخبار الطوال، ص ۳۰۵.
[3]. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج ۴۵، ص ۳۳۸.
[4]. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج ۴، ص ۵۳۱.
[5]. بحار الانوار، ج ۴۵، ص ۳۷۵.
[6]. برگرفته و تلخیص شده از: در کربلا چه گذشت (ترجمه نفس المهموم)، ص ۷۷۶ به بعد؛ برگرفته از دانشنامه اسلامی.
[7]. همان.
[8]. بحار الانوار، ج ۴۵، ص ۳۷۴.
[9]. تاریخ طبری ، ج ۴، ص ۵۲۴؛ ویکی پرسش.
[10]. عقّاد، عبّاس محمود، ابوالشهداء، ترجمه: معزّى، محمد كاظم، ص 205 (با اندكى تصرّف).
[11]. بحارالانوار، ج 45، ص 377.