امور پیوسته به موضوع فلسفه

امور پیوسته به موضوع فلسفه (موجود مطلق)، یا مساوی با آن است و یا اخص از آن است. امور پیوسته مساوی با موضوع فلسفه عبارتند از:

1. «خارجیت مطلقه»: منظور از خارجیت مطلقه، همان موجود بودن است که در مقابل آن، عدم است و هر وجودی حتی وجود خارجی و ذهنی، را در بر می گیرد؛ زیرا وجود ذهنی نیز، فی نفسه، وجود خارجی است و ذهنی بودن آن به قیاس وجود خارجی است که در مقابل آن است.[1]
2. «وحدت عامه»: منظور وحدتی است که هر وجودی را فی نفسه (بدون اضافه و قیاس با چیز دیگری) در بر می گیرد. این وحدت، مساوق وجود است و وجود واحد و کثیر، را نیز در بر می گیرد.[2]
3. «فعلیت کلیه»: مراد از فعلیت کلیه، فعلیتی است که هر موجودی، حتی موجود بالقوة؛ مانند نطفه یا بذر را نیز شامل می شود. موجود بالقوة، فعلیت دارد؛ یعنی موجود است.[3]
4. «شیئیت»: شیئیت نیز مساوق با وجود است. [4]

اما امور پیوسته اخص از موضوع فلسفه، اموری هستند که مقابل دارند، مثلا «وجود خارجی»، اخص از موجود مطلق (موضوع فلسفه) است؛ زیرا وجود خارجی قسمی از موجود مطلق است نه همه آن و مقابل آن وجود ذهنی است. البته وجود خارجی به همراه وجود ذهنی، مساوی موجود مطلق می شوند.[5]

استاد مطهری در شرح منظومه از امور پیوسته به موضوع فلسفه، به عوارض وجود یاد می کند و می افزاید: عوارض مساوى وجود از قبيل وحدت، وجوب و غيره است،… و عوارض مطلق وجود از قبیل «ماهیات» است و به همين دليل مبحث «ماهيت» در فلسفه اولى‏ ذكر مى‏شود.[6]

[1]. طباطبایی، سید محمد حسین، نهایة الحکمة، تصحیح و تعلیق: فیاضی، غلامرضا، ج 1، ص 22. خارجیت نسبی، خارجیتی است که وجود خارجی را شامل می شود و وجود ذهنی را در بر نمی گیرد.

[2]. همان، ص 22 و23. وحدت نسبی، وحدتی است که مقابل کثیر است.

[3]. همان، ص 23. فعلیت نسبیه، فعلیتی است که مقابل وجود بالقوة است و آن را در بر نمی گیرد.

[4]. طباطبایی، سید محمد حسین، بدایة الحکمة، تحقیق و تعلیق: زارعی سبزواری، عباس علی، ص 12- 25.

[5]. نهایة الحکمة، تصحیح و تعلیق: فیاضی، غلامرضا، ج 1، ص 23.

[6]. مطهری، مرتضی، مجموعه ‏آثار استاد شهيد مطهرى، ج ‏5، ص 199.