امام على (علیه السّلام) در غار حراء

حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) پیش از آن‌ که به رسالت مبعوث شود، سالى یک ماه در غار حراء[1] به عبادت مى‏پرداخت. قرائن نشان مى‏دهد که رسول خدا (صلى اللّه علیه و آله) با عنایت شدیدى که نسبت به على (علیه السّلام) داشت، او را در آن یک ماه همراه خود به حراء مى‏برد. وقتى که فرشته وحى براى نخستین بار در همان غار بر پیامبر اسلام (صلى اللّه علیه و آله) نازل شد و او را به مقام رسالت مفتخر ساخت، على (علیه السّلام) در کنار آن حضرت بود.[2] امام على (علیه السّلام) در خطبه «قاصعه» در این باره مى‏فرماید:

«پیامبر هر سال در کوه حراء به عبادت مى‏پرداخت و جز من کسى او را نمى‏دید …، هنگامى که وحى بر آن حضرت نازل شد، صداى ناله شیطان را شنیدم، به رسول خدا عرض کردم: این ناله چیست؟ فرمود: این ناله شیطان است و علت ناله‏اش این است که او از این‌ که در روى زمین اطاعت شود، ناامید گشته است. آن‌چه را من مى‏شنوم تو نیز مى‏شنوى و آن‌چه را من مى‏بینم تو نیز مى‏بینى، جز این‌ که تو پیامبر نیستى، بلکه وزیر [من] و بر خیر و نیکى هستى».[3]

این گفتار پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) نشان می‌دهد که تربیت‌هاى پیگیر آن حضرت و پاکى روح على (علیه السّلام) سبب شد که او در همان دوران کودکى با قلب حساس، دیده نافذ و گوش شنوا، چیزهایى را ببیند و صداهایی را بشنود که براى مردم عادى دیدن و شنیدن آنها ممکن نیست.

ابن ابى‌الحدید معتزلى در شرح نهج البلاغه مى‏نویسد: «در کتب صحاح روایت شده است که وقتى جبرئیل براى نخستین بار بر پیامبر (صلى اللّه علیه و آله) نازل گردید و او را به مقام رسالت مفتخر ساخت، على (علیه السّلام) در کنار پیامبر اسلام بود».[4]

از امام صادق (علیه السّلام) نقل شده که فرمود: «على (علیه السّلام) پیش از رسالت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) همراه آن حضرت، نور نبوت را مى‏دید و صداى فرشته را مى‏شنید. پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) به او مى‏فرمود: اگر من خاتم پیامبران نبودم، تو شایستگى مقام نبوت را داشتى، ولى تو وصى و وارث من، سرور اوصیا و پیشواى پرهیزگاران هستى».[5]

 [1]. حراء کوهى در سمت شمال مکه است و غار حراء در قله اين کوه قرار گرفته است.

[2]. پیشوایی، مهدی، سیرۀ پیشوایان، ص 28.

[3]. سید رضى، محمد بن حسين، نهج البلاغه، محقق/ مصحح: صالح، صبحي‏، خطبه 192، ص 300 و 301.

[4]. ر.ک: ابن ابى الحديد، عبدالحميد بن هبةالله‏، شرح نهج البلاغة، محقق/ مصحح: ابراهيم، محمد ابوالفضل، ج 13، ص 208 و 209.

[5]. همان، ص 210.