کپی شد
امام حسین (علیه السلام) سید جوانان بهشت
اولیای الهی که امام حسن (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام) از برجستگان آنان می باشند، همگی از شرافت خاصی نسبت به دیگر بهشتیان برخوردارند و بدین اعتبار میتوان تمام آنان را سید و بزرگ بهشتیان دانست، اما گاهی ویژگی‌هایی در برخی از این مقربان درگاه الهی وجود دارد که جنبه ای خاص از سیادت آنان را برجسته می سازد.
اگر به فاطمه زهرا (علیها السلام) «سیدة نساء العالمین» یا «سیدة نساء اهل الجنة» گفته می‌شود و اگر امام چهارم (علیه السلام) با لقب «سید العابدین» و «سید الساجدین» شناخته می شود، این بدان معنا نیست که فاطمه (علیها سلام) بر مردان و امام سجاد (علیه السلام) بر غیر عابدان و ساجدان سیادتی ندارند، بلکه به دلیل ویژگی زن بودن حضرت زهرا (علیها السلام) و دل مشغولی امام چهارم (علیه السلام) به عبادت و سجده در زمانی که دشمن، او را از دیگر فعالیت های اجتماعی محروم کرده بود، آنان مستحق داشتن چنین القابی شدند.
بر این اساس، نمی توان این پرسش را مطرح کرد که آیا تنها امام سجاد (علیه السلام) است که به دلیل داشتن چنین القابی، بر تمام ساجدان و عابدان، سیادت و سروری دارد و حتی اجدادش رسول الله (صلی الله علیه و آله) و امیر المؤمنین (علیه السلام) نیز از داشتن چنین سیادتی محروم می باشند؟!
سیادت و برتری حسنین (علیهما السلام) نسبت به جوانان اهل بهشت نیز از این دیدگاه توجیه پذیر است؛ چون این بزرگواران در اوائل ظهور اسلام متولد شده و نوجوانی و جوانی آنها مصادف با جوانی اسلام بوده و در میان مسلمانان چه در زمان پیامبر (صلی الله علیه و آله) و چه بعد از آن، هیچ کودک، جوان و نوجوانی به اندازۀ آنها از احترام برخوردار نبوده و تقوا و شخصیت آنان را نمی‌شود با دیگر جوانان مقایسه نمود، چنین لقب شایسته‌ای بر آنان نهاده شد وگرنه، آنان، هم سرور جوانان بهشتیاند و هم سرور بزرگسالان و پیران اهل بهشت.
در راستای آنچه بیان شد، دو روایت در اینجا ذکر می‌شود:
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: «به زیارت قبر حسین (علیه السلام) بشتابید و در حق او جفا نکنید؛ زیرا او سید جوانان بهشتی تمام جهانیان است و او سید شهیدان جوان است».[1]
اگر در روایت فوق دقت شود، علاوه بر سید شهیدان (سید الشهداء) که لقب مشهور امام حسین (علیه السلام) است و با این‌که حضرتش هنگام شهادت در سن میان‌سالی بودند، لقب دیگری با عنوان «سید شهیدان جوان» نیز برای ایشان به‌کار گرفته شده است که شاید اشاره به فضیلت شهیدان جوان داشته باشد که این امام بزرگوار، عنایت ویژه‌ای نسبت به آنان دارد.
امام علی (علیه السلام) به نقل از پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «فرشته‌ای نزد من آمد و عرضه داشت که ای محمد! … و آن دو فرزند (حسنین)، در دنیا دو بزرگوارند و به زودی سرور جوانان و پیران بهشت خواهند شد و … .[2]
در این روایت، هم اشاره به جوانان بهشتی شده و هم پیران آن، اما با توجه به اصل پذیرفته شده‌ای که در بهشت، پیر و کهنسالی وجود ندارد، در یک جمع بندی باید گفت که این دو نوادۀ پیامبر (صلی الله علیه و آله) بر تمام بهشتیان سروری دارند، اما این سیادت و برتری در مورد آن دسته از بهشتیانی که هنگام جوانی به شهادت رسیده و یا وفات کردهاند، نمود و جلوۀ بیشتری خواهد داشت. چنین بیانی، منافات با جوان بودن تمام بهشتیان ندارد و منظور از پیران اهل جنت پیرانی هستند که در دنیا در سن پیری وفات یافته یا به شهادت رسیده‌اند.
پرسش دیگری که در این زمینه شاید به ذهن برسد آن است که با توجه به این حدیث، آیا حسنین (علیهما السلام) بر پیامبران و امامان دیگر نیز سروری و سیادت دارند که پاسخ آن را در این نکته می توان خلاصه کرد که هر سخنی را می توان دارای استثنائاتی دانست که گاه این استثنائات در داخل همان سخن بیان می شوند و گاه به دلیل وضوح و روشنی، نیازی به بیان آن نبوده و مخاطبان باید با توجه به قرائن و شواهد، متوجه آن شوند.
بر این اساس، آنچه مطمئناً از این روایت برداشت می شود، سروری این دو امام بر عموم بهشتیان است و نه افرادی چون پیامبر (صلی الله علیه و آله)، امیر المؤمنین (علیه السلام)، فاطمه زهرا (علیها السلام) و … .
در این راستا، روایت ذیل که در موردی مشابه بیان شده نقل می شود:
مردی خدمت امام صادق (علیه السلام) عرضه داشت: که آیا پیامبر (صلی الله علیه و آله) در مورد ابوذر بیان نفرمود که او راست‌گوترین مردم است. امام فرمود: بلی! آن مرد گفت: پس پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) و امیر المؤمنین (علیه السلام) کجا هستند؟! امام حسن (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام) کجا هستند؟! «آیا ابوذر راست گوتر از آنها است»؟ امام بعد از بیان سخنانی فرمودند: احدی با ما اهل بیت مقایسه نمی‌شود. .[3]
یعنی با توجه به قرائن و شواهد به خوبی میتوان دریافت که راستگویی ابوذر با عموم مردم مقایسه شده و نه با اهل بیت (علیه السلام)، گرچه در داخل متن روایت، چنین تفکیکی وجود ندارد.
[1]. قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ )ع): «زُورُوا قَبْرَ الْحُسَيْنِ )ع( وَ لَا تَجْفُوهُ فَإِنَّهُ سَيِّدُ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ مِنَ الْخَلْقِ وَ سَيِّدُ شَبَابِ الشُّهَدَاء»؛ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الاعمال، ص 97. در آدرسی که ذکر فرموده‌اید، عین عبارات این حدیث نیامده!
[2]. عَنْ عَلِيٍّ (علیه السلام) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): أَتَانِي مَلَكٌ فَقَالَ يَا مُحَمَّدُ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى يَقُولُ لَكَ- إِنِّي قَدْ أَمَرْتُ شَجَرَةَ طُوبَى- أَنْ تَحْمِلَ الدُّرَّ وَ الْيَاقُوتَ وَ الْمَرْجَانَ- وَ أَنْ تَنْثُرَهُ عَلَى مَنْ قَضَى عَقْدَ نِكَاحِ فَاطِمَةَ مِنَ الْمَلَائِكَةِ- وَ الْحُورِ الْعِينِ وَ قَدْ سُرَّ بِذَلِكَ سَائِرُ أَهْلِ السَّمَاوَاتِ- وَ إِنَّهُ سَيُولَدُ بَيْنَهُمَا وَلَدَانِ سَيِّدَانِ فِي الدُّنْيَا- وَ سَيَسُودَانِ عَلَى كُهُولِ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ شَبَابِهَا- وَ قَدْ تَزَيَّنَ أَهْلُ الْجَنَّةِ لِذَلِكَ- فَاقْرَرْ عَيْناً يَا مُحَمَّدُ فَإِنَّكَ سَيِّدُ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ»؛ صحیفة الامام الرضا (علیه السلام)، محقق: نجف، محمد مهدى، کنگره جهانی امام رضا (علیه السلام)، ص 94، ح 30.
[3]. صدوق، محمد بن علی، محقق: غفاری، علی اکبر، معانی الأخبار، ص 179.