اعتقادنامه اهل حدیث

به طور خلاصه می‌توان گفت: عقاید اهل حدیث عبارت است از:

1. اعتقاد به تشبيه و تجسيم (جسمانیت خداوند).
2. باور به مضمون حديثى در باب عقايد، گرچه با عقل قطعى مخالفت داشته باشد.
3. خداوند بر عرشش هست، هم‌چنان که فرمود: «الرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى»،^[1] و دو دست دارد بدون کیف، چنان‌که فرمود: «خَلَقْتُ بِيَدَيَّ»،^[2] و نیز فرمود: «بَلْ يَداهُ مَبْسُوطَتانِ»،^[3] و دو چشم دارد بدون کیف، چنان‌که فرمود: «تَجْرِي بِأَعْيُنِنا»^[4] و دارای صورت است چنان‌که فرمود: «وَ يَبْقى‏ وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلالِ وَ الْإِكْرامِ»،^[5] و برای خدا گوش و چشم ثابت کردند.
4. خالق تمام اعمال، هم‌چنین گناهانشان نیز خدا است.
5. جبرگرایی به این معنا که: خداوند به مؤمنان لطف و توجه نمود و آنان را اصلاح و هدایت نمود، امّا نسبت به كافران لطف ننمود و آنان را هدایت و اصلاح نکرد که اگر آنها را اصلاح می‌کرد صالح می‌شدند و اگر هدایت می‌نمود هدایت می‌شدند، خداوند می‌تواند کافران را اصلاح کند و در حق آنان لطف کند تا ایمان بیاورند، ولی خدا خواسته که کافران اصلاح نشوند و می‌توانست در حقشان لطف نماید تا ایمان بیاورند، اما خدا خواسته که آنها کافر باشند، هم‌چنان که آنان را خوار و گمراه نموده و بر دل‌هایشان مهر زده است.
6. خداوند در قیامت با همین چشم‌ها دیده می‌شود، همان‌طور که ماه شب چهارده در آسمان دیده می‌شود، البته فقط مؤمنان می‌توانند ببینند نه کافران؛ زیرا آنها از پروردگار محجوب هستند.
7. اهل حدیث نسبت به کسی از صاحبان گناه کبیره حکم به جهنم نمی‌کنند، همان‌طوری که نسبت به موّحدان، حکم به بهشت نمی‌کنند تا زمانی که خداوند هر جوری که خواست آنان را در جایگاهشان قرار دهد.
8. آنان بر این باور هستند که خداوند به آسمان دنیا نزول می‌کند و بر اساس حدیثی از رسول خدا (صلى اللّه عليه و سلم) می‌گوید: آیا مستغفری هست؟.
9. آنها عقیده دارند که خداوند در روز قیامت می‌آید، همان‌طور که خداوند می‌فرماید: «وَ جاءَ رَبُّكَ وَ الْمَلَكُ صَفًّا صَفًّا».^[6]
10. اهل حدیث نظرشان این است که نماز عيد و جمعه و جماعت را پشت سر هر امام برّ و فاجر می‌توان خواند.
11. آنان مسح بر روی کفش را در حضر و سفر جایز می‌شمارند.
12. همچنین آنها معتقدند: ارزاق از جانب خداوند سبحان است که بندگانش را روزی می‌دهد، حلال باشد یا حرام. [7]

[1]. طه، 5.

[2]. ص، 75.

[3]. مائده، 64.

[4]. قمر، 14.

[5]. الرحمن، 27.

[6]. فجر، 22.

[7]. ر.ک: خميس، محمد بن عبدالرحمن، اعتقاد أئمة السلف أهل الحديث، ج 1، ص 228 – 355؛ برگرفته از: رضاپور، عبدالرحیم، رساله دکترا: شرک از نگاه امامیه و اهل حدیث تا ظهور ابن تیمیه، دانشگاه ادیان و مذاهب، 1397.