اصحاب و یاران ابراهیم خلیل (علیه السلام)

براساس آیات قرآن سه گروه را می توان از یاران حضرت ابراهیم (علیه السلام) به شمار آورد. قرآن در این زمینه می فرماید: «نزديک ترين کسان به ابراهيم، همانا پيروان او و اين پيامبر و مؤمنان هستند و خدا ياور مؤمنان است».[1]

خداوند سبحان در این آیه با تعریض و كنایه به اهل كتاب، كه خود را منتسب به حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) مى پنداشتند مى فرماید: «خاص‏ترین و نزدیک ترین مردم به آن حضرت و پيروان راستين وى، موحدان نابِ پوینده راه آن حضرت؛ یعنی مؤمنان معاصر وی، كه حامیان آن حضرت بودند و نیز پیامبر خاتم (صلّی الله علیه و آله) و مؤمنان به پیامبر خاتم (‏صلی الله علیه و آله)، به ویژه امامان معصوم (علیهم‌السلام) هستند كه از مصادیق روشن مؤمنان می باشند. حضرت ابراهیم (علیه السلام) به سبب برخورداری از ولایت الهی، این چنین محور قرار گرفت.

بنابر این آیه شریفه، آن سه گروه به این صورت دسته بندی می شوند:

1. مؤمنانی بودند که در عصر او به آن حضرت ایمان آورده، از وی پیروی و حمایت کردند. از شاخص ترین این افراد می توان به هاجر و ساره؛ همسران ایشان و حضرت لوط (علیه السلام) اشاره کرد.
2. پیامبر خاتم (صلّی الله علیه و آله).
3. ایمان آورندگان به پیامبر خاتم (صلّی الله علیه و آله).

البته از آنجا كه قرآن کریم برای پیامبر خاتم (صلی الله علیه و آله) احترام خاصّی قائل است و آن حضرت را بزرگ تر از آن می داند كه وی را تابع كسی بداند؛ لذا وقتی نام انبیاء ابراهیمی را می برد، به آن حضرت می فرماید: «پس به هدایت آنها اقتدا كن».[2] ناگفته نماند که به انبیاء و به مسلمانان نیز می گوید: به ملت ابراهیم اقتدا كنید؛ «(دين شما) آئين پدرتان ابراهيم است. او شما را از پيش و در اين قرآن مسلمان نام داد».[3]

[1]. «إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْرَاهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَهَـذَا النَّبِیُّ وَالَّذِینَ آمَنُواْ وَاللّهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنِینَ»؛ آل عمران، 68.

[2]. «فَبِهُداهُمُ اقْتَدِه»؛ انعام، 90.

[3]. «مِّلَّةَ أَبِيكُمْ إِبْرَاهِيمَ هُوَ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمِينَ»؛ حج، 78.