استطاعت حج با قرض گرفت

استطاعت[1] شرط وجوب حج است. استطاعت، يعنی توانايی انجام حج.

امام خمینی (ره) در این رابطه می فرماید: اگر غیر مستطیع، مصارف حج را قرض کند، مستطیع نمی‌شود، هر چند بتواند بعداً به سهولت قرض را ادا کند و اگر با آن حج به جا آورد از حجة الاسلام کفایت نمی‌کند.[2]

آیت الله بهجت (ره): کسی که قدرت مالی بر انجام دادن حج ندارد، لازم نیست برای حج پول قرض نماید، مگر این که با دارا بودن شرایط دیگر قدرت بر پرداخت بدهی را داشته باشد به این نحو که الان مالی دارد که بعد از حج با فروش آن می تواند بدهـی خود را بپردازد، یا این که از کسـی طلبـــــی دارد و می داند که اگر قرض کند، بدهکار در وقت مقرّر، بدهی خودش را می پردازد، که در این موارد حج واجب است. اگر کسی بعداً قدرت بر پرداخت دین داشته باشد، ولی فعلاً مابه ازای آن را ندارد، در وجوب فعلی حج، تأمل است.[3]

 آیت الله تبریزی (ره): هرگاه کسی مقداری پول قرض کند که آن پول به مقدار مخارج حج باشد و در وقت قرض کردن مالی داشته باشد که بتواند با آن قرض خود را ادا کند ولی فعلاً نمی تواند آن را بفروشد یا در آن تصرف کند حج بر او واجب خواهد بود.[4]

آیت الله خامنه ای: کسی که مخارج حج را ندارد ولی می­تواند به آسانی آن مبلغ را از دیگری وام بگیرد و بعداً ادا کند، واجب نیست که با گرفتن وام، خود را مستطیع کند؛ ولی اگر وام گرفت، حج بر او واجب می­شود.[5]

 آیت الله خویی: هر گاه کسی مقداری پو ل قرض کند که آن پول به مقدار مخارج حج باشد و قدرت پرداخت آن را بدون مشقت بعد از آن داشته باشد، حج بر او واجب خواهد بود.[6]

 آیت الله سیستانی: هر گاه کسی مالی را قرض کند که وافی به مخارج حج باشد، حج بر او واجب نخواهد شد، اگر چه قدرت پرداخت آن را بعداً داشته باشد مگر این که وقت پرداخت قرض آن قدر دور باشد که اصلاً عقلاء به آن توجه نکنند، در این صورت حج بر او واجب خواهد شد.[7]

 آیت الله شبیری زنجانی: قرض کردن برای حج، بر غیر مستطیع واجب نیست؛ ولی اگر قرض کند در حالی که می داند که اگر آن را در حج خرج کند می تواند بدون حرج آن را پس دهد، مستطیع بوده و حج بر او واجب است.[8]

آیت الله صافی گلپایگانی: شخصی که وام گرفته و می خواهد به حج مشرف شود و اقساط آن را بعداً به تدریج بپردازد، اگر به مقدار مؤونۀ حج ندارد مستطیع نیست و حجة الاسلام محسوب نمی شود . اما اگر مالی زائد بر مؤونه  دارد که به ازای آن قرض کند و به حج برود و بعد این مال را بفرشد و قرض خود را بدهد از حجةالاسلام مکفی است .[9]

آیت الله فاضل لنکرانی: اگر بتواند قرض کند و پرداخت آن برای او مشکل نباشد واجب نیست قرض کند، ولی اگر قرض کرد و به حج رفت کفایت از حجةالاسلام می کند.[10]

آیت الله مکارم شیرازِی: شخصی که مستطیع نیست، اگر هزینه های حج را با قرض گرفتن از دیگران فراهم کند، مستطیع نمی شود، هرچند بتواند در آینده بدهی خود را به راحتی بپردازد، و اگر با چنین پولی حج به جا آورد کفایت از حجةالاسلام نمی کند. هر چند حجش صحیح است. آری اگر معادل وام اموالی داشته باشد که از محل آن بتواند بدهی خود را به آسانی بپردازد مستطیع است.[11]

آیت الله نوری همدانی: اگر غیر مستطیع، مصارف حج را قرض کند، مستطیع نمی شود، هر چند بتواند بعداً به سهولت قرض را ادا کند و اگر با آن حج به جا آورد از حجةالاسلام کفایت نمی کند، مگر این که به مقدار قرض فعلاً مالی داشته باشد که بعـداً قادر باشـد قرضش را ادا کـند.[12]

آیت الله وحید خراسانی: اگر مبلغی را قرض کند که کافی برای مصارف حج باشد و بتواند آن را بعد بدون سختی پرداخت نماید، حج بر او واجب می شود.[13]