استثناءات حرمت ربا

در این رابطه به نظر برخی از فقهای عظام اشاره می کنیم:

امام خمینی (ره): اگر مسلمان از كافرى كه در پناه اسلام نيست ربا بگيرد اشكال ندارد و نيز پدر و فرزند و زن و شوهر مى‏توانند از يك ديگر ربا بگيرند.[1]

آیت الله العظمی بهجت: اگر مسلمان از كافرى كه در پناه اسلام نيست ربا بگيرد اشكال ندارد، ولى مسلمان نمى‏تواند به كافر، ربا و زيادتى در معامله بدهد.

آیت الله العظمی خوئى: مسأله معامله ربا چه با مسلمان چه با كافر حرام است، بلى اگر مسلمان از كافرى كه در پناه اسلام نيست يا از كافرى كه در پناه اسلام است و ربا گرفتن در شريعتش جايز باشد ربا بگيرد اشكال ندارد. و بنا بر احتياط واجب پدر و فرزند و زن و شوهر نيز نمى‏توانند از يكديگر ربا بگيرند.

آیت الله العظمی مكارم: مسأله در چند مورد ربا گرفتن حرام نيست:

1. ربا گرفتن مسلمانان از كفارى كه در پناه اسلام نيستند.
2. ربا گرفتن پدر و فرزند از يك ديگر.
3. ربا گرفتن زن و شوهر از يك ديگر.

آیت الله العظمی زنجانى: مسلمان مى‏تواند از كافرى كه در پناه اسلام نيست و يا از كافرى كه در پناه اسلام است و ربا گرفتن در شريعتش جايز است ربا بگيرد، و نيز پدر مى‏تواند از فرزند خود و شوهر از زن خود ربا بگيرد، و بنا بر احتياط واجب پسر از پدر و زن از شوهر خود ربا نگيرد.

آیت الله العظمی سيستانى: مسأله پدر و فرزند و زن و شوهر مى‏توانند از يك ديگر ربا بگيرند و همچنين مسلمان مى‏تواند از كافرى كه در پناه اسلام نيست ربا بگيرد؛ ولى معامله ربا با كافرى كه در پناه اسلام هست حرام است، البتّه پس از انجام معامله اگر ربا دادن در شريعت او جايز باشد، مى‏تواند از او زيادتى را بگيرد.[2]

آیت الله العظمی خامنه ای، در جواب این سؤال که آيا حرمت ربا براى همه اشخاص حقيقى و حقوقى به طور يكسان ثابت است يا آن كه بعضى از موارد خاص، استثنا هستند؟، فرمودند:

ربا به صورتى كلى حرام است غير از رباى قرضى بين پدر و فرزند و زن و شوهر و هم چنين ربايى كه مسلمان از غير مسلمان مى‏گيرد.[3]

---

[1]. توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج‏2، ص 216، م 2080.

[2]. همان.

[3]. أجوبة الاستفتاءات (بالفارسية)، ص374، س 1623.