ادوار تاریخی ماتریدیه

نظر به این‌که بعد از ابومنصور ماتریدی نيز ماتریدیه، هم‌چنان به حيات خويش میان مسلمانان ادامه دادند. اگر بخواهيم دوره‌‏هاى حياتى ماتریدیه را متمايز كنيم، باید آن را به پنج دوره تقسیم کنیم:

1. در این دوره اندیشه و تفکر ماتریدی به‌صورت مدون و مکتوب در اختیار نسل‌های بعدی و طرفداران اندیشه وی قرار گرفت و به‌عنوان مکتب جلوه نمود.
2. در یک برهه صد ساله اول، شاگردان ابومنصور فقط کوشیدند تا عقاید وی را تحت نظام خاصی در آورند و کمتر به فکر تبلیغات بودند. در این‌هنگام، این مذهب از سمرقند فراتر نرفت.
3. در دوره بعدی که حدود ۲۵۰ سال طول کشید، بزرگان ماتریدی به نقاط مختلف سفر کرده و به تبلیغ این آئین پرداختند که در این دوره کتاب‌هایی؛ مانند «تبصرة الأدلة» ابومعین نسفی و «عقاید النسفیة» و «مدارک» که از کتب اصلی این فرقه محسوب می‌شود، به رشته تحریر درآمد.
4. دوره بعدی، ۶۰۰ سال بود که عثمانی‌ها با مکتب و اعتقادات ماتریدیه، هم‌سو و هم‌نظر بودند و همه جانبه از این مکتب حمایت می‌کردند. چون عثمانیه در فقه، حنفی مذهب بودند؛ بنابراین تمام امکانات دولت عثمانی از جمله مدارس منصب قضاوت، همه در اختیار ماتریدیان قرار گرفت. در این زمان به علت امکانات بسیار زیادی که ماتریدیان داشتند، این مذهب در سرتاسر جهان، رشد و نمو قابل ملاحظه‌ای یافت.
5. در دوره معاصر نیز این اندیشه در بسیاری از مناطق جهان حاکم بوده و خیلی از اهل‌سنت در اعتقادات خود مطیع این مذهب می‌باشند و در بسیاری از مدارس اهل‌سنت، این اعتقادات تدریس می‌شود. هم‌چنین در دو دانشکده «شریعت» و «اصول دین» دانشگاه الأزهر مصر، اندیشه مکتب ماتریدی تدریس می‌شود.[1]

[1]. ر.ک: سایت ویکی فقه، «فرقه ماتریدیه»، با اندکی تغییر.