أنزع بطین، لقب امام علی (علیه السلام)

از القاب امام علی (علیه السّلام)، «الأنزع البطين‏» است. در کتاب‌های لغت،[1] کتب روایی[2] و همچنین کتب اهل تحقیق[3] به توضیح و تفسیر این لقب، پرداخته شده که با بررسی‌ها و تحقیقات صورت گرفته، مناسب‌ترین معنا، در ذیل ذکر می شود:

در برخی از روایات، «انزع» به برگرفته شده و کنده شده از شرک و «بطین» به مملوّ از علم، تفسیر شده است؛ به عنوان نمونه:

الف. رسول خدا (صلّى اللَّه عليه و آله) فرمود: «يا على! به درستى که خداوند متعال، تو و خاندانت و شيعيان و دوستداران شيعيانت، و دوستداران دوستان شيعيانت، همه را مورد غفران و آمرزش خويش قرار داده، پس مژده باد به تو، تویى «انزع بطين»، برگرفته (جدا) شده از شرک و مملوّ و پر از دانش و معرفت».[4]

ب. عَباية بن رِبعى، مى‏گويد: مردى نزد ابن عباس رفت و به او گفت: مرا از انزع بطين؛ على بن ابى‌طالب (عليه السّلام) خبر ده که مردم درباره‏اش اختلاف دارند!. ابن عباس گفت: اى مرد به خدا سوگند، از شخصى سؤال نمودى که بر روى ريگ‏ها، بعد از رسول خدا (صلّى اللَّه عليه و آله)، احدى از او بهتر قدم نگذارده، او برادر رسول خدا (صلّى اللَّه عليه و آله) و پسر عمو و وصىّ و خليفه آن حضرت بر امّتش مى‏باشد، او انزع و برکنار از شرک و بطين و پر از علم مى‏باشد، از رسول خدا (صلّى اللَّه عليه و آله) شنيدم که مى‏فرمود: کسى که مى‏خواهد در فرداى قيامت، اهل نجات باشد، بايد دامن اين انزع؛ يعنى على (عليه السّلام) را بگيرد».[5]