آیین موسی کلیم الله (علیه السلام)‏

بنی اسرائیل علاوه بر نسب خونی و نژادی دارای آیین خاص و کتاب ‌های مقدس و در مقابل سایر ادیان و مذاهب، پیرو دین مستقلی هستند و دین آنان «یهودی» است. به تعبیر دیگر از آنجا که آیین یهود بر خلاف سایر ادیان، آیینی نژادی و مختص یهودیان است، نام یهود، هم دلالت بر نژاد فرد منتسب به آن دارد و هم از دین وی خبر می دهد. «یهود» اسمی است که بر اولاد حضرت ابراهیم (علیه السلام)،[1] خصوص شاخه اسحاق و فرزندش یعقوب اطلاق می شود. پس یهودی باید از نژاد اسحاق و یعقوب باشد و الّا به او یهودی گفته نمی شود. با توجه به این امر، تفکیک بین تعریف یهودیت به عنوان یک دین و یهودیت به عنوان اصطلاح نژادی، سخت است و می‌توان با اندک مسامحه در تعریف اصطلاحی یهود، از این تعبیر استفاده کرد که: «یهودیت آیینی مختص قوم بنی اسرائیل است».

قرآن کریم برای تفکیک بین نژاد یهودیان و آیین یهودیت از دو اصطلاح «یهود» و «بنی اسرائیل» استفاده می کند؛ به این صورت که هر گاه می خواهد از اولاد حضرت یعقوب نام ببرد و آنان را از جهت نژادی و قبیلگی مورد اشاره قرار دهد، از نام بنی اسرائیل استفاده می کند[2] و هر گاه می خواهد از این افراد به عنوان پیروان یک آیین نام ببرد، از اصطلاح «یهود» بهره می گیرد.[3] بنابراین بر اساس فرموده قرآن دین بنی اسرائیل، دین یهودی است.

اما دراین میان قول هایی در باره علت نامگذاری دین آن حضرت به یهود ذکر شده که به برخی از آنها اشاره می شود:

عده ای معتقدند به دلیل آنکه نام یكی از فرزندان حضرت یعقوب (علیه السلام)، «یهوذا» بود و حضرت یعقوب به او علاقمند بود و دوست می داشت از بین فرزندانش وی را به عنوان سرپرست سایر آنها انتخاب كند؛ لذا دستور داد همه از او پیروی كنند. امّا فرزندان یعقوب با هم نساخته و اختلاف بین آنها ایجاد شد. گروهی به همان آداب و رسوم گذشته پدری خویش ادامه داده و گروهی از یهودا پیروی كردند و او را پیشوای خویش قرار دادند. بعدها ذال كلمه «یهوذا» تبدیل به دال شد و به پیروان یهودا، «یهودی» اطلاق شد.[4]

عده ای دیگر معتقدند به دلیل اینکه به موسی وحی شد كه یَهُوَ؛ یعنی «پرستش کننده خدای بزرگ» را به قومت معرفی كن؛ لذا دین موسی به یهود نامگذاری شده است.[5]

از آنجا كه قوم یهود از اول معتقد به پرستش خدا بودند و دین آنها هم در مرحلة یهُوَ پرستی از دیگر ادیان آن عصر از لحاظ عظمت و نیرو و وحدت فلسفی و استحكام و تأثیر اخلاقی برتری داشت؛ لذا آن زمان به یهودی معروف بودند؛ كه به معنای پرستش كننده خدای بزرگ می باشد. بنابراین می توان گفت كه نام یهود كه امروزه بر سر زبانها است از همین یهو كه نام خدا در زبان یهودیان می باشد، اخذ شده است.

آداب آیین یهودی:

هنگامی که سه ماه از خروج بنی اسرائیل از مصر گذشته بود، حضرت موسی (علیه السلام) مأموریت یافت برای گفت وگو با خداوند به بالای طور سینا (کوه سینا) برود. وی در آنجا دو لوح دریافت کرد که فرمان های خداوند بر آنها نقش بسته بود. قرآن کریم از (الواح) به صیغه جمع نام می برد؛[6] از جمله آن فرمان ها ده حکم بسیار مهم است که به ده فرمان معروف شده است:

1. برای خود خدایی جز من نگیرد.
2. به بت سجده نکنید.
3. نام خدا را به باطل نبرید.
4. شنبه را گرامی بدارید.
5. پدر و مادر را احترام کنید.
6. کسی را به قتل نرسانید.
7. زنا نکنید.
8. دزدی نکنید.
9. بر همسایه شهادت دروغ ندهید.
10. به اموال و ناموس همسایه طمع نورزید.

پس از آن، تفصیلاتی درباره این احکام در باب 21 به بعد «سفر خروج» آمده است.[7]

[1]. ر.ک: معین، محمّد، فرهنگ معین، ج ۶، ص ۲۳۵۱.

[2]. صف، ۶؛ اعراف، ۱۰۵.

[3]. بقره، ۱۱۳؛ مائده، ۱۸؛ توبه، ۳۰.

[4]. بینا، محسن، موسی از دیدگاه قرآن، ص 274؛ طیاره، عفیف عبدالفتاح، چهره یهود در قرآن، ترجمه: آیت اللهی، سید مهدی، ص 27.

[5]. ناس، جان، تاریخ جامع ادیان، ترجمه: علی اصغر حكمت، ص 332.

[6]. اعراف، 145.

[7]. برگرفته از پایگاه اطلاع رسانی حوزه نت.