کپی شد
آمیزش (جماع)
فهرست
مفهوم آمیزش
آمیزش در لغت؛ به معنای آمیختگی و همنیشنی و معاشرت[1] و در اصطلاح؛ به معنای نزدیکى و مجامعت انسانى با انسان دیگر (مرد یا زن، در قبل یا دبر) یا با حیوان است. از آن با عناوینى؛ مانند جماع، مواقعه، وطى، دخول، ایلاج، اتیان و مباشرت نیز یاد شده است.[2]
معنای تمکین زن از شوهر
تمکین زن از شوهر؛ یعنی زن به وظائف زناشويى خود در برابر شوهر خود عمل كند و خواستههاى جنسى مشروع او را برآورده سازد و ممانعت ننماید.[3]
تمکین مطلق و احکام حدود التذاذات جنسی
برای روشن شدن مفهوم تمکین مطلق و حدود التذاذات جنسی، در قالب سه پرسش و پاسخ از دفاتر مراجع عظام تقلید، به این موضوع پرداخته میشود:
1. تمكين مطلق چست؟
2. آيا مرد میتواند هر گونه لذت جنسی از همسر خود ببرد؟
3. حكم زنی كه به تمايلات جنسی همسرش جواب نداد يا در حد بسيار ضعيف به طوری كه نتوان اسم آن را پاسخگويی گذاشت، چيست؟
پاسخ مراجع عظام تقلید به سؤالات مطرح شده، چنین است:
دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):
معنای تمکين مطلق اين نيست که مرد بتواند به کارهای غير اخلاقی و يا مکروه شديد و يا کاری که موجب اذيّت همسر است مجبور کند، معنای تمکين مطلق اين است که مرد نسبت به تمکين و التذاذات متعارف، هر وقت بخواهد از همسر خويش و از راه صحيح تمتّع ببرد و اگر زن مانع شرعی و عقلی و عادی نداشته باشد، بايد تمکين کند. اگر زن تمکين مذکور را انجام ندهد، حق نفقه گرفتن از شوهر را ندارد و گناه کرده است.
دفتر حضرت آيت الله العظمي فاضل لنکراني (مدظله العالي):
تمکين مطلق؛ به معنای تمکين متعارف است؛ مثلاً نزديکی از پشت بدون رضايت زن، بنابر احتياط واجب جائز نيست و با رضايت او هم، کراهت شديده دارد، و یا مرد نمیتواند زن را مجبور کند که آلت خود را در دهان او بکند، و استفاده از زور در مواردی که غير متعارف است جايز نيست.
دفتر حضرت آيت الله العظمي سیستانی (مدظله العالي):
زن مكلف است كه در مورد تمكين در امور زناشوئى كه بر او واجب میباشد كه از آن جمله، آماده سازى خود جهت ايفاء حق زناشوئى هست، همواره به خواست مشروع همسر پاسخ مثبت دهد و در اين مورد روايات بسيارى نيز وجود دارد و در صورت عدم تمكين، زوجه ناشزه محسوب شده و احكام نشوز شامل او خواهد شد و جهت اطلاع از تفصيلات بيشتر مسئله میتوانيد به توضيح المسائل مراجع عطام مراجعه فرمائيد. و الله العالم
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):
منظور از تمکین مطلق آن است که در حدود متعارف، زن باید با همسرش موافقت برای مسائل جنسی کند، اما کارهای غیر متعارف؛ مانند آمیزش از عقب، زن موظف به آن نیست و اگر در حد متعارف، تمکین نکند، ناشزه محسوب میشود.
عدم تمکین زن
آن چه در روایات و احادیث پیامبر گرامی اسلام و اهل بیت ایشان (علیهم السلام) آمده است، گویای این مطلب است که در روابط زناشویی، زن و مرد باید مراعات یکدیگر را بکنند.[4] این مراعات دو جانبه در تمام حقوق از جمله حقوق زناشویی است. این روایات به مرد میگوید: مستحب است که مرد، عمل زناشویی را با آرامش و مکث و به همراه ملاعبه، انجام دهد.[5]
اما حقوق زناشویی که اجرای آن بر عهدۀ زن است بسیار مهم است که برخی از روایات آن را بیان میکنیم:
امام صادق (علیه السلام) میفرماید: «زنی خدمت پیامبر (صلی الله علیه و آله) آمد و عرض کرد حق مرد بر زنش چیست؟ فرمود: به در خواست (جنسی) مرد پاسخ دهد و اگر چه (زن) بر روی شتر باشد». امام باقر (علیه السلام) نیز از پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) نقل میکند که حضرت به زنان فرمود: «برای این که مردانتان را از زناشویی منع کنید، نمازتان را طولانی نکنید».
در روایت دیگری امام صادق (علیه السلام) به این عمل زنان و عواقب آن، از زبان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) اشاره میکند و میفرماید: «…زنی که شوهرش او را برای عمل زناشویی بخواند، و او دائما به تأخیر بیندازد تا این که مرد به خواب رود، ملائکه الهی پیوسته آن زن را لعنت میکنند تا هنگامی که مرد از خواب برخیزد».[6]
این همه تأکید به زنان از طرف اسلام، به این خاطر است که جامعه در اثر طغیان شهوات به سمت تباه و فساد کشیده نشود و غرائز شهوانی در محیط شخصی و سالم خانواده ارضا شود.
به طور قطع اگر زن دلیل قانع کنندهای در این عدم تمکین نداشته باشد، در گناه مرد تا حدی شریک و مقصر است، ولی در مجموع چند پیشنهاد برای حل این مشکل ارائه داده میشود:
الف: مرد برخی از دستورات اسلام؛ مانند نمونه هایی که بیان کردیم به همسرش ارائه دهد.
ب: مرد قدمی در جهت ریشهیابی مشکل بردارد، او میتواند با بیان مشکل به همسرش و این که عاقبت عدم تمکین ایشان برای زندگی مشترکشان خطرناک است، وی را متقاعد کند. احتمالاً زن نیز دلائلی برای این عملش داشته باشد.
ج: گاهی اوقات عدم تمکین زن، به علت عدم ارضای وی در روابط زناشویی قبلی است، همان طور که از روایات استفاده میشود، عدم ارضا زن، اثرات نامطلوبی بر روحیه وی می گذارد.[7]
د: مرد باید توجه داشته باشد که عدم تمکین زن، برای یک مسلمان، دلیل قانع کننده و خداپسندانهای جهت ارتکاب گناه نمیباشد. مرد و زن باید با توکل و توسل و عقل و منطق در راه ریشهیابی و حل مشکلاتشان قدم بردارند.
چگونگی تشخیص عدم تمکین
می دانیم که شارع مقدس، مقرراتی را پیرامون کیفیت روابط حقوقی میان افراد وضع کرده و هر یک از معتقدان به مکتب اسلام، باید خود را موظف به رعایت آن بدانند و منتظر دخالت محاکم در این زمینه نباشند.
در همین راستا، تمکینی که به عنوان پیش شرطی برای نفقه اعلام شده، در مرحلۀ اول مرتبط با خود اشخاص است؛ یعنی اگر شوهری از همسر خود نشوزی مشاهده کرد، وجدان شرعی او در برابر پرداخت نکردن نفقه، آسوده خواهد بود و خویش را در برابر پروردگار، خطاکار نخواهد پنداشت.
اما نسبت به مرحلۀ بعد که اثبات عدم تمکین در دادگاه است، باید گفت که نظیر برخی موارد دیگری؛ چون اثبات زنای منجر به حد، به دلیل آن که تمکین امری کاملاً خصوصی بوده و ارائۀ شاهد برای آن امکان پذیر نیست، اثبات عدم تمکین در دادگاه بسیار مشکل است و به سختی میتوان دلیلی بر اثبات این موضوع ارائه کرد، مگر آن که خود زن نزد دادگاه به عدم تمکین اقرار کرده و یا این موضوع را به اطلاع اشخاصی رسانده و آنها نیز در دادگاه علیه او شهادت دهند و یا این که قاضی با توجه به قرائن و شواهد پیرامونی و اظهارات طرفین، علم به عدم تمکین پیدا کند.
آداب آمیزش جنسی در روایات
از آنجا که دین اسلام، آئین زندگی است، برای همۀ جنبههای زندگی انسان برنامه هایی ارائه کرده است؛ از جمله در مورد آمیزش و مسائل زناشویی آدابی بیان نموده است که رعایت این آداب، در بهداشت فردی و اجتماعی، روحی و جسمی زن و شوهر، بچه دار شدن و سالم بودن آن، ازدیاد محبت و غیره تأثیر دارد.
با توجه به روایات، برخی از این آداب آمیزش عبارتند از:
1. شروع آمیزش با ذکر و یاد خدای متعال: در روایات برای قبل از آمیزش دعا و اذکاری ذکر شده است که مهمترین آن یاد خدا است؛ چنان چه حضرت علی (علیه السلام) میفرمایند: «هرگاه کسی قصد همبستری دارد، بگويد: بسم الله و بالله اللهم جنبنی الشيطان ما رزقتنی؛ به نام خدا و برای خدا، خدايا دور ساز شيطان را از آن چه به من روزی میدهی». [8]
2. زمان آمیزش: برای آمیزش زمانی در نظر گرفته شده است که عدم رعایت آن میتواند تأثیرات بدی را به دنبال داشته باشد. طبق بعضى از روايات، مجامعت و نزديكى با همسران در ايام و ساعاتى نامناسب است و اين روايات در كتابهاى معتبره (حديثى و فقهى) شيعه موجود و در آنها حكمت و فلسفه اين دستورات تا حدودى تشريح شده است.[9]
برخی از این ایام و ساعات به قرار زیر است:
1. جماع در شب و روزى كه ماه و خورشيد گرفته است. 2. هنگام غروب خورشيد. 3. هنگام طلوع فجر تا طلوع آفتاب. 4. شب اول ماه غير از ماه رمضان. 5. در شب آخر ماه. 6. جماع بعد از احتلام در خواب. 7. جماع در جايى كه كودكى باشد كه به آنها نگاه كند يا سر و صداى آنها را بشنود، هر چند چيزى متوجه نشود. 8. نگاه كردن به فرج هنگام جماع. 9. جماع به صورت عريان. 10. جماع در زير آسمان (بدون هیچ پوشش). 11. جماع رو به قبله و پشت به قبله. 12- هنگامى كه شكم پر است.
امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «در اول ماه و ميان ماه و آخر ماه، جماع مكن كه باعث سقط فرزند (جنین) میشود و اگر فرزندى متولد شود ممکن است ديوانه باشد يا صرع داشته باشد…».[10]
3. آمیزش در ایام حیض و نفاس و در حال روزهداری نباشد. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «هر كس در حال حيض، با همسر خود همبستر شود و فرزندی که متولد میشود مبتلا به خوره يا پيسى باشد، پس ملامت نكند مگر خود را».[11]
4. در هنگام آمیزش رو به قبله و پشت به قبله نباشند. امام صادق (علیه السلام) میفرمایند: «… (مرد) رو به قبله و پشت به قبله جماع نكند…».[12]
5. مکان آمیزش باید به دور از حضور دیگران حتی کودکان و نوزادانی که بیدار هستند، باشد. پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) میفرمایند: «اگر در اتاقی که کودکی در آن بیدار است با همسر خود همبستر شوید (آمیزش کنید)، موجب میشود که کودک روی رستگاری را به خود نبیند».[13]
6. در برخی روایات از آمیزش در جاهایی؛ مانند کشتی و زیر آسمان نهی شده است.[14]
بنابراین، گرچه در روایات نیامده است که آمیزش حتماً در بستر باشد، اما اسلام این عمل را در هر جا و هر محلی اجازه نداده است و باید جای مخصوص و مناسبی برای این کار در نظر گرفته شود.
در پایان این قسمت، توجه به نکاتی مناسب است:
الف. اعتبار اين روايات اگر تماماً ثابت نشده باشد، در عين حال پارهاى از آنها از اعتبار و وثاقت كافى برخوردار است.
ب. بيان چنين فلسفههايى، به معناى آن نيست كه حتماً چنين خواهد شد، بلكه به معناى آن است كه چنين اقتضايى دارد و در صورت وجود ديگر عوامل، تأثير مىكند، ليكن در مواردى نيز ممكن است به سبب فقدان پارهاى از شرايط، نتيجه ديگرى به دست آيد. ناگفته نماند اكنون برخى پژوهشگران به اين نتيجه رسيدهاند همانگونه كه تفاوت شبهاى مهتابى و غير مهتابى در جزر و مد دريا مؤثر است، بر وضعيت بدن انسان و مسائل خاص همبسترى نيز مؤثر است.[15]
آمیزش جنسی در ایام سوگواری
مجامعت با همسر در غیر از ایام حیض و نفاس و در حال احرام و روزه یا موارد ثانوی دیگر، حرام نمیباشد. مجامعت در ماههای محرم و صفر و ایام شهادت و سوگواری، حرمت شرعی ندارد، بلی این یک نوع احترام به پیشوایان دینی محسوب میشود، هم چنان که معمولاً افراد در مرگ عزیزانشان به احترام آنها مدتی از مجامعت کناره می گیرند.
با توجه به این که قصد جسارت و توهین در میان نیست؛ از این رو هیچ منع شرعی و عرفی ندارد. علاوه این که در بسیاری از موارد به واسطه ضرورت، حکم حرمت نیز برداشته میشود.[16]
حکم مجامعت در حال حیض
از جمله چیزهایی که بر فرد حائض حرام است؛ جماع کردن در فرج میباشد، که هم برای مرد حرام است و هم برای زن،[17] اگر چه فقط به مقدار ختنهگاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید، بلکه احتیاط واجب آن است که مقدار کمتر از ختنه گاه را هم داخل نکند. و در دبر زن حائض، وطى كردن، كراهت شديده دارد، حتی در روزهايى هم كه حيض زن قطعى نيست، ولى شرعاً بايد براى خود حيض قرار دهد حرام است.
“دخول در قُبُل (فرج) در هنگام حیض جایز نیست، اما سایر استمتاعات – از جمله ارضای زن توسط شوهر بدون دخول- جایز می باشد”.[18]
اما در صورتی که جماع در ایام حیض صورت گیرد، می بایست طبق آنچه که در رساله های عملیه وارد شده است کفاره دهد.[19]
حکم نزدیکی در ایام عادت ماهانه
در ایام عادت ماهانه، نزدیکی و دخول در فرج زن حرام است، حتی در روزهايى هم كه حيض زن قطعى نيست، ولى شرعاً بايد براى خود حيض قرار دهد، حرام است، اما سایر استمتاعات و لذتها اشکال ندارد، و یکی از استمتاعات حلال و جایز زن و شوهر از یک دیگر، ملاعبه است. این کار نه تنها اشکال ندارد و خود ارضائی محسوب نمیشود، بلکه در آداب زناشوئی به آن سفارش شده است، ولی اگر از هریک از آنان منی خارج شود، جُنُب شده و باید احکام جنابت را رعایت نماید.[20]
بنابراین، اگر در چنین ایامی زن و شوهر در خود نیاز جنسی احساس کنند، میتوانند با نوازش و ملاعبه یکدیگر را به حد اُرگاسم (اوج لذت) برسانند و از این طریق، نیاز جنسی یکدیگر را بر طرف کنند.
نزدیکی با کاندوم در حال حیض
مرد نباید در ایام حیض در فرج زن جماع نماید و کاندوم یا هر پوشش دیگر، به صرف قرار گرفتن بر روی آلت، نمیتواند تغییری در حکم ایجاد کند؛ زیرا اصل مسئله حرمت دخول در ایام حیض است و کاندوم نمیتواند مانع دخول باشد، بلکه صرفاً پوششی برای رعایت بهداشت و پیشگیری از باردار شدن محسوب میشود.[21]
جماع بعد از پاک شدن از حیض و قبل از غسل
هنگامی که زن از دورۀ ماهیانهاش پاک میشود، برخی از مسائلی که در دوران حیض، انجامش صحیح نبوده[22] و یا حرام[23] بوده است بر او مباح میشود. از جمله این مسائل، طلاق و جماع است که بلافاصله بعد از پاک شدن زن (بدون انجام غسل)، شوهرش میتواند او را طلاق داده و یا با او همبستر شود.
البته عده ای از مراجع عظام تقلید چنین بیان کرده اند که بهتر است جماع بعد از شسته شدن آلت تناسلی زن (اگر چه زن هنوز غسل حیض نکرده) باشد،[24] و برخی دیگر بنابر احتیاط واجب، شستن آلت تناسلی را قبل از جماع و در صورت عدم انجام غسل حیض لازم دانسته اند[25]. البته تمامی مراجع محترم تقلید فرموده اند که بنابر احتیاط مستحب قبل از غسل، جماع نکنند؛[26] یعنی بهتر است قبل از جماع، غسل کند.
نزدیکی با همسر از پشت، از دیدگاه روایات
مقدمتاً باید گفت: کراهت امری است که اگر چه مورد میل خدای متعال نبوده، ولی حرمت هم ندارد، از این رو به آن وعدۀ عذاب داده نشده است.
اما روایاتی که در مورد نزدیکی از پشت رسیده است، در یک نگاه به دو بخش تقسیم می شوند:
اول. روایاتی که از آن اجازۀ این عمل فهمیده میشود؛ مانند این روایت که عبد الله بن ابی یعفور میگوید: از امام جعفر صادق (علیه السلام) در بارۀ کسی که از راه دُبُر (پشت) با همسرش نزدیکی میکند پرسیدم: آن حضرت فرمود: اشکالی ندارد. از پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) نیز نقل شده است: لابأس به (این کار اشکال ندارد).[27]
دوم: روایاتی که از آنها حرمت این عمل استفاده میشود و انجام دهنده این کار را مورد لعن قرار دادهاند[28].
بنابر این باید بین این دو دسته از روایاتی که مورد قبول هستند به نحوی جمع نمود. بهترین و صحیحترین راهی که به ذهن می رسد قول به تفصیل است:
الف. در صورتی که همسر به این عمل راضی باشد.
ب. در صورتی که همسر به این عمل راضی نباشد، بلکه با اجبار صورت پذیرد.
جمع بین این دو دسته از روایات اقتضا میکند که در صورت اول به کراهت، و در صورت دوم به حرمت، حکم کنیم و روایات حرمت و لعن را به مورد دوم حمل نماییم؛[29] از این رو میبینیم برخی از فقها فرمودند: اگر زن راضی باشد کراهت شدید دارد و اگر راضی نباشد، بنابر احتیاط واجب جایز نیست.[30]
حکم آمیزش با همسر از طریق مقعد
مراجع محترم تقلید فرمودهاند: دخول در پشت (مقعد) «کراهت شدیده» دارد[31]، کراهت شدیده به این معنا است که چنین چیزی مورد پسند خداوند نیست و اگر آن را انجام ندهد بهتر است، ولی گناهی برای انجام دهنده آن نوشته نمیشود.
باید توجه داشت در مورد دخول از پشت؛ اگر زن راضی نباشد دخول جایز نیست و حکم کراهت شدید در صورتی است که زن راضی باشد و در صورتی که زن راضی نباشد بنابر نظر همه مراجع میتواند در برابر این خواسته تمکین نکند.[32]
اما غیر از وجه شرعی، باید جنبههای بهداشتی چنین عملی را نیز در نظر گرفت؛ زیرا از نظر پزشکی، احتمال ابتلاء به بسیاری از عفونتها و بیماریها برای زن و مرد و به خصوص برای زن، با انجام این عمل وجود دارد.
در انتها با توجه به این که مراجع تقلید در این مسأله اختلاف نظر دارند، به طور طبیعی هر کس باید طبق فتوای مرجع تقلید خود عمل نماید.
نظرات تعدادی از مراجع عظام تقلید
1) حضرات آیات عظام، امام خمینی، اراکی، گلپایگانی (رحمهم الله)، خامنهای، صافی، مکارم شیرازی و زنجانی قائل به کراهت شدید میباشند.[33]
2) حضرات آیات عظام، خوئی، تبریزی و بهجت (رحمهم الله) میفرمایند: به احتیاط واجب جایز نیست.
3) حضرات آیات عظام، فاضل لنکرانی (رحمه الله) و سیستانی: اگر زن راضی باشد کراهت شدید دارد، و اگر راضی نباشد، بنابر احتیاط واجب جایز نیست.[34]
حکم خوردن آلت همسر
در بارۀ این موضوع، پاسخ بعضی از دفاتر مراجع عظام تقلید به قرار زیر میباشد:
حضرت آیت الله خامنه ای (مدظله العالی):
فىنفسه اشكال ندارد، ولى بايد از خوردن خبائث و منى اجتناب گردد.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی (مدظله العالی):
شرعاً حرام نیست.[36]
حضرت آیت الله صافی گلپایگانی (مدظله العالی):
فینفسه اشکال ندارد.
روابط جنسی در زمان عقد
زنی که به عقد دائمی مردی در میآید، بايد خود را براى هر لذّتى كه او مىخواهد، تسليم نمايد و بدون عذر شرعى از نزديكى كردن او جلوگيرى نكند، و اگر در اين موارد از شوهر اطاعت كند، تهيه غذا و لباس و منزل او و لوازم ديگرى كه در كتابهای فقهی بیان شده، بر شوهر واجب است و اگر تهيّه نكند، چه توانايى داشته باشد يا نداشته باشد، مديون زن است.[37]
بنابراین در زمانی که زن به عقد دائمی مرد درآمده است، نباید شوهر را از روابط جنسی محروم کند. علاوه بر این که زن نمیتواند به بهانۀ عدم پرداخت کامل مهریه توسط شوهر، او را از روابط جنسی محروم کند. مراجع معظم تقلید در پاسخ به این سؤال که: آیا زن میتواند تمکین (عمل زناشویی) را مشروط به پرداخت کل اقساط مهریهاش کند؟ میفرمایند:
دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):
در مفروض سؤال، زن حق ندارد تمکین نکند[38].
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):
با دریافت اولین قسط مهریه، زن باید تمکین کند[39].
دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی):
در صورتي كه مهريه در عقد، نقد باشد و زمانى براى آن معين نشده زن میتواند تا مهريه را مطالبه ننموده تمكين نكند، ولى در صورتی كه مهريه به صورت دين ما فى الذمه باشد، زن حق امتناع از تمكين ندارد[40]. [41]
اگر در سندهای ازدواج دقت شود، به صورت معمول پرداخت مهریه را به زمان قدرت و استطاعت موکول مینمایند که با این شرط نمیتوان از تمکین در زمان عقد و قبل از عروسی خودداری کرد، اما اگر در ازدواج شرط شود که مهریه به صورت نقدی پرداخت شود و یا شرط قدرت و استطاعت در آن لحاظ نشود، زن میتواند قبل از دریافت کامل مهریه، از تمکین خودداری کند که البته در این فرض نیز اگر یک بار تمکین نمود، حق خودداری از تمکین برای دفعات بعد را ندارد.
همبستری همزمان مرد با دو همسر شرعی
این مسئله باید از دو منظر اخلاقی و فقهی مورد بررسی قرار گیرد:
از نظر اخلاقی، اسلام به حیاء و عفت در زندگی و به ویژه در زندگی خانوادگی و زناشویی بسیار اهمیت داده است؛ از این رو قوانین و دستورات بسیار ظریف و دقیقی را وضع نموده است که از جملۀ آن انجام مسایل خاص زناشویی در خلوت و دور از حضور هر فرد سومی است حتی اگر این فرد سوم همسر شرعی مرد (مردي که داراي دو همسر است) باشد؛ زیرا اگر چنین عملی در حضور همسر دیگر باشد می تواند آثار سوء عاطفی و اخلاقی به دنبال داشته باشد و افراد را به انعطاف اخلاقی بکشاند. در روایات دیگری حتی از مجامعت در حضور طفل غیر ممیز (طفل شیر خوار) که بیدار باشد نهی شده است و فرموده اند این کار باعث فساد اخلاقی کودک خواهد شد.[42]
در روایات زیادی از مجامعت مرد با همسر خود در حضور همسر دیگرش نهی شده است.
پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) از جماع همزمان با دو زن در یک اتاق نهی فرموده اند.[43]
امام باقر (علیه السلام) می فرماید: مردی که دو زن دارد، در آن واحد و در اتاق واحد با هر دو جماع ننماید.[44]
اما باید توجه داشت که از نظر فقهی این نهی در لسان روایات، نهی تنزیهی است نه تحریمی؛ یعنی این روایات حمل بر کراهت می شوند؛ از این رو فقها فرموده اند: وطی همزمان دو زن در یک اتاق گرچه حرام نبوده، اما مکروه است.[45]
حکم دیدن فیلم آمیزش حیوانات
جواب دفاتر مراجع عظام تقلید در خصوص دیدن فیلم آمیزش حیوانات به شرح زیر می باشد:
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):
با توجه به ترتّب مفاسد و یا خوف گناه، جایز نیست.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):
جایز نیست.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی):
دیدن آن با شهوت جایز نیست، بلکه به احتیاط واجب بدون شهوت نیز مشاهده نکند.
نزدیکی در حضور شیر خوار
نزدیکی با همسر در صورتی که کودک شیر خواره یا غیر ممیز داخل همان اتاق، خواب باشد اشکالی ندارد، اما اگر کودک بیدار است نزدیکی در حضور او مکروه است و در روایات وارد شده است که:” اگر زن و شوهری در حضور کودک بیدار با هم نزدیکی کنند این کار باعث می شود که آن کودک در آینده زناکار شود”.[46] البته آن چه در این گونه روایات وارد شده است به عنوان بیان علت تامه و یک حکم کلی نیست؛ یعنی این طور نیست که همه کودکانی که پدر و مادرشان در زمان شیرخوارگی آنان چنین برنامه داشته اند زنا کار شوند! بلکه معنای این دسته از روایات این است که این کار می تواند مقدمه ای برای انحراف جنسی فرزندان باشد و نباید اجازه داد که این مقدمه به وجود بیاید. از طرف دیگر هر چه روابط زناشویی پدر و مادر در محیطی دور از حضور فیزیکی فرزندان باشد زمینه های فساد جنسی در آنها کمتر خواهد شد.
بنابر این بسیار مناسب است پدران و مادران تا جایی که می توانند سعی کنندکه حتی در حضور کودک شیرخوار خوابیده نیز این عمل را انجام ندهند.
تصور شخص دیگر در هنگام آمیزش جنسی
در این مورد که آیا زن یا شوهر در حالت آمیزش جنسی می توانند شخص دیگری را تصور کنند، پاسخ چند تن از مراجع عظام تقلید را که از دفاترشان دریافت کردیم، بیان می کنیم:
دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):
احتیاط واجب در ترک آن است.
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):
این کار مکروه است از آن اجتناب کنید.
دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی):
بنا بر احتياط واجب جايز نيست.
دفتر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله العالی):
در فرض سؤال گرچه این نحو تفکر و عمل مذموم است، لکن گناه نیست. ضمناً یادآوری می شود که این نوع کار ممکن است تدریجاً شخص را لا ابالی و مبتلی به گناه کند. و الله العالم.
[1] معین، محمد، فرهنگ نامه معین، واژۀ آمیزش.
[2] توضیح المسائل المحشی للامام الخمینی، مقدمه باب نکاح.
[3]نک: خویی، ابوالقاسم، صراط النجاة، ج 3، ص 249 ، سؤال 738.
[4]. در کتاب های حدیثی مانند کتاب شریف کافی باب ” حق المرأة علی الزوج” و “باب اکرام الزوجة” در کنار هم آمده است.نک: کلینی،کافی،ج 5، ص 507 و 509.
[5]. حر عاملی، محمد حسن، وسائل الشیعه، ج20، ص 117و 118، بَابُ اسْتِحْبَابِ الْمَكْثِ وَ اللَّبْثِ وَ تَرْكِ التَّعْجِيلِ عِنْدَ الْجِمَاع، و بَابُ اسْتِحْبَابِ مُلَاعَبَةِ الزَّوْجَةِ وَ مُدَاعَبَتِهَا.
[6]. کافی،ج 5، ص 508 و 509 .
[7]. حر عاملی،محمد حسن، وسائل الشیعه،ج20،ص 118.
[8]. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج20، ص136، مکتبة الاسلامیه، تهران.
[9]. نک: وسائلالشيعه، ج 14، ابواب مقدمات نكاح؛ بحارالانوار، ج 103، ص 281؛ جواهرالكلام، ج 29، ص 54.
[10]. مجلسی، محمد باقر، حلیة المتقین، باب چهارم در بیان فضیلت تزویج و آداب آن، فصل چهارم.
[11]. حلیة المتقین، فصل چهارم از باب چهارم.
[12]. همان؛ وسائل الشیعه، ج20، ص120.
[13]. وسائل الشیعه، ج20، ص132.
[14]. همان، ص 137.
[15]. پایگاه اطلاع رسانی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه.
[16]. الضرورات تبیح المحظورات. الحدائق الناضرة في أحكام العترة الطاهرة، ج 7، ص 14.
[17]. آیت الله مکارم شیرازی: نزدیکی کردن، که هم برای مرد حرام است و هم برای زن.
[18]. آیت الله هادوی تهرانی، در پاسخ به وطی قبل(فرج) در هنگام حیض.
[19]. آیت الله سیستانی: و این حکم شامل و طی در دبر نمی شود… ؛ آیت الله زنجانی: ظاهراً جایز نیست که مقدار کمتر از ختنه گاه را داخل کند…، ر. ک: توضیح المسائل مراجع، ج 1، م 450، ص 265 – 260.
[21]. برای آگاهی بیشتر رجوع کنید به مسائل مرتبط در سایت اسلام کوئست با شماره های 451-463.
[22]. مانند طلاق که در زمان حیض صحیح نمی باشد.
[23]. مانند همبستری که در دوران حیض حرام است.
[24]. حضرات آیات خویی، تبریزی، زنجانی.
[25]. حضرت آیت الله سیستانی.
[26]. توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج 1، ص 266.
[27]. شيخ حر عاملى، وسائلالشيعة، ج 20، ص 146، ح 25260، مؤسسه آل البيت، قم، 1409 ق.
[28]. شيخ حر عاملى، وسائلالشيعة، ج 20، ص 142.
[29]. شيخ حر عاملى، وسائلالشيعة، ج 20، ص 142، شیخ و دیگران این روایت را حمل بر کراهت نمودند و دو وجه برای این بیان نمودند.
الف. به دلیل حضور یکی از مخالفان در مجلس این روایت را حمل بر تقیه نمودند.
ب. احتمال دارد که حکم سابق این بوده، ولی نسخ شده است.
[30]. فاضل لنکرانی و سیستانی، توضیح المسائل مراجع، ج 1، م 450، ص260؛ حسینی، سید مجتبی، رسالۀ دانشجویی، پرسش 389، ص 243.
[31]. امام خمینی، آیت الله نوری، آیت الله فاضل، تعلیقات علی العروة ج 2، النکاح، الفصل الاول، م 1، آیت الله صافی، توضیح المسائل مراجع، م 45، آیت الله خامنه ای، استفتاء س 419، آیت الله مکارم.
[32]. آیت الله فاضل، جامع المسائل، ج 1، ص 1670، آیت الله سیستانی، توضیح المسائل، م 450، آیت الله خامنه ای، استفتاء، س 425، آیت الله وحید، منهاج الصالحین، ج 2، م 228، امام خمینی، آیت الله مکارم، تعلیقات علی العروة، ج 2، الفصل الاول، م 1.
[33]. نک: تحریر الوسیله ج 2 ص 241، کتاب النکاح م 11، نجاة العباد (للإمام الخمینی) احکام حیض، ص 35.
[34]. توضیح المسائل مراجع، ج 1، ص260، م 450 ، رساله دانشجویی، سید مجتبی حسینی، ص243، پرسش 389.
.[36] اقتباس از نمایۀ شمارۀ 1995 (سایت اسلام کوئست: 2028).
[37]. توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج 2، ص 476.
[38]. استفتاء کتبی از دفتر ایشان.
[39]. استفتاء کتبی از دفتر ایشان. معظم له در استفتائات جدید، ج 3، ص 247، سؤال 658، می فرماید: اگر زوجه قبلاً از اعسار زوج آگاهی داشته است. در این صورت نمی تواند به بهانه پرداخت مهریه، تمکین نکند. و اگر زوجه قبلاً از اعسار زوج آگاهی نداشته است، که دو صورت دارد:
1. به دادگاه مراجعه کرده و از سوی حاکم شرع، قسط بندی شده و زوج مقداری و یا لااقل اولین قسط را پرداخته است، زن باید تمکین کند و نمی تواند به بهانه این که هنوز تمام اقساط تمام نشده تا پایان آخرین قسط، انجام عمل زناشویی را به تأخیر اندازد.
2. به دادگاه مراجعه نکرده و یا این که مراجعه کرده اند ولی هنوز زوج، هیچ قسطی پرداخت نکرده است، زن می تواند تمکین خاص نکند، اما دیگر وظایف زناشویی را باید انجام دهد.
[40]. استفتاء کتبی از دفتر ایشان.
[41]. با استفاده از سؤال 3251 (سایت: 4349) (شرط پرداخت کل مهریه در تمکین).
[42]. حرعاملی، وسائلالشيعة، ج ،20 ص133 ،حدیث 25223، عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) وَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَوْ أَنَّ رَجُلًا غَشِيَ امْرَأَتَهُ وَ فِي الْبَيْتِ صَبِيٌّ مُسْتَيْقِظٌ يَرَاهُمَا وَ يَسْمَعُ كَلَامَهُمَا وَ نَفَسَهُمَا مَا أَفْلَحَ أَبَداً إِنْ كَانَ غُلَاماً كَانَ زَانِياً أَوْ جَارِيَةً كَانَتْ زَانِيَة؛ نک: نرم افزار جامع الاحادیث نور.
[43]. نوری طبرسی، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، ج 14، ابواب مقدمات نکاح، باب 50، حدیث 2،… رسول الله (ص) انه نهی ان توطأ الحرة و فی البیت اخری؛ نک: نرم افزار جامع الاحادیث نور.
[44]. مجلسی، بحار الانوار،چاپ بیروت ،1403هجری قمری،ج 100، ابواب النکاح،باب آداب الجماع و فضله، ص 293، ح 42، لاتجامع الحرة بین یدی الحرة فاما الاماء بین یدی الاماء فلابأس؛ نک: نرم افزار جامع الاحادیث نور.
[45]. علی پناه الإشتهاردي، مدارك العروة ، ج 29، ص 71، و يكره أن يجامع و عنده من ينظر اليه و لو الصبيّ الغير المميّز، نک: نرم افزار جامع فقه اهل البیت نور
[46].کلینی، محمد بن یعقوب، كافي ج 5، ص 500، حدیث 1- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْجَوْهَرِيِّ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنِ ابْنِ رَاشِدٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَقُولُ: “لَا يُجَامِعِ الرَّجُلُ امْرَأَتَهُ وَ لَا جَارِيَتَهُ وَ فِي الْبَيْتِ صَبِيٌّ فَإِنَّ ذَلِكَ مِمَّا يُورِثُ الزِّنَا “؛ كافي، ج 5، ص 500، ح 2- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ زَيْدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) وَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَوْ أَنَّ رَجُلًا غَشِيَ امْرَأَتَهُ وَ فِي الْبَيْتِ صَبِيٌّ مُسْتَيْقِظٌ يَرَاهُمَا وَ يَسْمَعُ كَلَامَهُمَا وَ نَفَسَهُمَا مَا أَفْلَحَ أَبَداً إِذَا كَانَ غُلَاماً كَانَ زَانِياً أَوْ جَارِيَةً كَانَتْ زَانِيَة…”