کپی شد
آثار اعتقاد به بداء
عالمان شیعه برای اعتقاد به بداء آثاری اعتقادی و عملی ذکر کرده‌اند. بنابر آنچه در منابع آمده مهم‌ترین اثر اعتقاد به بَداء، اثبات قدرت مطلق خداوند است. همچنین با اعتقاد به بَداء، تفاوت‌های بین علم خالق و مخلوق – حتی انبیا و اوصیا – ظاهر می‌شود؛ چرا که احتمال وقوع بَداء از طرف خداوند، در آن چه پیامبر و ائمه (علیهم السلام) به آن علم دارد، وجود دارد. از بعد انسان‌شناسی نیز اعتقاد به بَداء موجب نفی جبرگرایی و ایجاد روحیه تلاش می‌شود؛ چرا که اعتقاد به تغییرپذیری سرنوشت، انسان را به سوی خدا متوجه کرده و وی را به استجابت دعا امیدوار و از ارتکاب گناه باز می‌دارد.[1]
اگر كسى معتقد شود كه، برخى از انسان‌ها كه در زمره نيکبختان قرار گرفتهاند هرگز حالشان عوض نگردد و هيچگاه در رديف بدبختان قرار نمىگيرند و برخى از انسان‌ها كه در زمره بدبختان قرار گرفتهاند هرگز حالشان عوض نشده و در رديف نيکبختان درنمىآيند و قلم از تغيير سرنوشت انسان‌ها خشكيده و بازمانده است؛ يقينا گناهكار از گناه خويش توبه نمىكند كه هيچ، بلكه به كار خود ادامه مىدهد؛ زيرا مىپندارد كه شقاوت و بدبختى سرنوشت حتمى او است و امكان تغيير در آن نيست! از طرف ديگر، شيطان بنده نيكوكار را وسوسه مىكند كه، تو از نيکبختانى و در زمره اشقياى بدبخت نخواهى رفت و همين وسوسه كافى است كه او را به سستى در عبادت و اطاعت كشاند و با او آن كند كه نبايد.
برخى از مسلمانان كه معانى آيات و روايات وارد شده درباره «مشيّت» را به وضوح و كمال در نيافته، به دو گروه تقسيم شدهاند: گروهى چنين پنداشتهاند كه، «انسان بر آنچه مىكند، مجبور است» و گروه ديگر معتقد شدهاند: همه كارها به انسان تفويض و واگذار شده است.[2]
[1]. خویی، سید ابو القاسم، البیان فى تفسير القرآن، ص 391 و ۳۹۲.
[2]. عسکری، سید مرتضی، عقايد اسلام در قرآن كريم، ترجمه: کرمی، محمد جواد، ج 2، ص 515 و 516.