کتاب‌های مالکیه

برخی از کتاب‌هایی که بنابر مذهب مالکیه و یا در توضیح مکتب مالکیه نوشته‌شده، عبارت هستند از:

1. «المدونة» در 16 جزء که از معظم كتاب‌های مالكيه است. مؤلف آن: ابن القاسِم عبد الرحمن بن القاسم بن خالد بن جنادة عتقيّ مصري است که آن‌را از امام مالک گزارش کرده‌است.[1]
2. «الجامع» بنابر مذهب مالكيه، و بیش از دویست جزء بزرگ، در تشریح مسائل کتاب المدونه و تفريع بر آن، مؤلف: لَبِيدي عبدالرحمن بن محمد بن محمد بن عبد الرحمن، ابو القاسم حضرميّ لبيدي.[2]
3. «كليات فقهية على مذهب المالكية»، مؤلف: ابن غازي محمد بن أحمد بن محمد بن محمد بن علي بن غازي عثماني مكناسي.[3]
4. «تسهيل السبيل» في شرح مختصر خليل، در 8 جلد، بنابر فقه مالكيه، مؤلف: زَواوي إبراهيم بن فائد بن موسى زواوي قسنطيني.[4]
5. «القوانين الفقهية في تلخيص مذهب المالكية»، مؤلف: ابن جُزَيّ الكَلْبي.[5]
6. «أشرف المسالك إلى مذهب مالك»، مؤلف: قَلَصَادي علي بن محمد بن علي قرشي بسطي.[6]
7. «أصول الفقه»، بنابر مذهب مالک، مؤلف: ابن مُجَاهد محمد بن أحمد بن محمد بن يعقوب بن مجاهد، أبو عبد‌الله طائي بغدادي.[7]
8. «الإتفاق و الإختلاف» بر مذهب مالک، مؤلف: خُشَني محمد بن الحارث بن أسد خشنيّ قيرواني اندلسي، أبو عبد الله.[8]

اما مهم‌ترین آثار فقه مالکی

اولین آثار در فقه اسلامی، به مالک و شاگردان او منتسب است، هرچند در این آثار، مطالبی غیرفقهی شامل مطالب اعتقادی، باورهای عامیانه و تعلیماتی در خصوص سنت‌های رایج عربی نیز دیده می‌شود.

1. مالک بن انس (93-179)، المُوَطّأ، قاهره، مؤسسة المختار، 2006م/1385ش.
2. سَحنون بن سعید (160-240)،  المُدَوّنَةُ الکُبری، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1994م، این کتاب منبع آغازین فقه مالکی است.
3. عُتبی، محمد بن احمد (؟-255)، العُتبیه او المُستخرَجَه مِن الاسمَعَه. چاپ شده در ضمن کتاب: «البیان و التحصیل و الشرح و التوجیه و التعلیل فی مسائل المستخرجه» ابن رشد، محمد بن احمد.
4. قاضی عبدالوهاب، عبدالوهاب بن علی (362-422)، التلقین فی الفقه المالکی، تحقیق: محمد ثالث سعید الغانی، بیروت، دارالفکر، 2000م.
5. ابن عبدالبَر، یوسف بن عبدالله (363-463)، الکافی فی فقه اهل المدینة المالکی، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1407ق.
6. همو، الإستذکار: الجامع لمذاهب فقهاء الأمصار، تحقیق: عبدالمعطی امین قلعجی، قاهره، دارالوعی، 1993م.
7. ابن رشد، محمد بن احمد (450-520)، المقدمات: مقدمات المُمَهّدات لبیان مَا اقتَضَته رسوم المدونة من الأحکام الشرعیات و التحصیلات المحکمات لأمهات مسائلها المشکلات، بیروت، دارالغرب الاسلامی، 1988م.
8. همان، البیان و التحصیل و الشرح و التوجیه و التعلیل فی مسائل المستخرجه، و ضمنه المستخرجه من الأسمعه المعروفه بالعُتبیه لمحمد بن احمد عتبی (255)، بیروت، دارالغرب الاسلامی، 1985-1984م.
9. ابن حاجب، عثمان بن عمر (570-646)، جامع الأمهات، تحقیق: عبدالرحمن الأخضر الأخضری، دمشق، بیروت، الیمامه، 2000م.
10. قراقی، احمد بن ادریس (626-684)، الذخیرة، تحقیق: محمد الحجی، بیروت، دارالغرب الاسلامی، 1994م.
11. ابن عسکر، عبدالرحمن بن محمد (644-732)، ارشاد السالک الی أشرف المسالک فی فقه الامام مالک، تحقیق رضوان محمد رضوان، الشرک الافریقیه، [بی تا].
12. ابن جزی، محمد بن احمد (693-741)، قوانین الأحکام الشرعیه و مسائل الفروع الفقهیة، قاهره، عالم الفکر؛ المکتبه الزهریة للتراث، 1406ق/1985م.
13. جندی، خلیل بن اسحاق (؟-776)، مختصر خلیل فی فقه امام الفقه دارالهجرة، تحقیق: طاهر احمد زاوی، بیروت، دارالمدارالاسلامی، 2004م.
14. قروی، محمدعربی، الخلاصة الفقهیة علی مذهب السادة المالکیة، قاهره، دارالحدیث، 2005 م.
15. زحیلی، وهبه (1932- 2015م)، الفقه المالکی المیسر، دمشق، دارالکلم الطیب،2000م.[9]
16. ابن فرحون صاحب كتاب «الدِّيبَاجُ الْمُذَهَّب فى معرفة أعْيانِ الْمَذْهَب».[10]

[1]. زرکلی، خیر الدین، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و  المستعربين و المستشرقين، ج 3، ص 323.

[2]. همان، ص 326.

[3]. همان، ص 336.

[4]. همان، ج 1، ص 57.

[5]. همان، ج 5، ص 325.

[6]. همان، ص 10.

[7]. همان، ص 311.

[8]. همان، ج 6، ص 75.

[9]. برگرفته از: سایت آثار برتر.

[10]. حسينى تهرانى، ‏سيد محمد حسين، ‏امام شناس، ج ‏16-17، ص 598.