نسب و خاندان ناصر کبیر (اطروش)

ناصر کبیر، در منابع، این گونه معرفى شده است: «الناصر الكبير الحسن بن علي بن الحسن بن علي بن عمر بن علي السجّاد بن الامام الشهيد الحسين بن أمير المؤمنين علىّ بن أبي طالب عليهم السلام». [1]

بنابراین وی از نوادگان امام سجاد (علیه السلام) و سید حسینی است، و با سه واسطه به «عمر الأشرف»؛ فرزند امام سجاد (علیه السلام) و برادر (پدر و مادری) زید شهید می‌رسد.[2] او همچنین جد مادری سید مرتضی علم الهدی و شریف رضی است.[3] محدث قمی در الکنی و الالقاب می‌نویسد: «حسن بن علی بن حسن بن علی بن عمر بن علی بن حسين بن علی بن أبی‌طالب؛ أبو محمد، اطروش، ناصر الحقّ و ناصر كبير، جدّ مادری دو سيد مرتضى و رضي است؛ زیرا مادر آن دو بزرگوار، «فاطمة دختر أبي محمد حسن بن أحمد بن ناصر كبير، صاحب (فرمانروای) ديلم‏» است».[4]

[1]. ابن اسفندیار، محمد بن حسن، تاریخ طبرستان، تحقیق: اقبال آشتیانی، عباس، ج 1، ص 117؛ تعليقات نقض‏، ج ‏4، ص  1017‏.

[2]. سید مرتضی (علم الهدی)، علی بن حسین، المسائل الناصریات، تحقیق: مرکز البحوث و الدراسات العلمیة، ص ۶۲ و ۶۳؛ موسوی نژاد، سید علی و موسوی تنیانی، سید اکبر، بررسی انتقادی دیدگاه‌ها در باره مذهب ناصر کبیر و خاندان او، فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام، سال شانزدهم، شماره دوم، شماره مسلسل 62، ص 57.

[3]. سید مرتضی در مقدمه کتاب المسائل الناصریات می‌گوید: «و أنا بتشييد علوم هذا الفاضل البارع كرم الله وجهه أحق و أولى، لأنه جدي من جهة والدتي، لأنها فاطمة بنت أبي محمد الحسن بن أحمد أبي الحسين، صاحب جيش أبيه الناصر الكبير أبي محمد الحسن بن علي بن الحسن بن علي بن عمر بن علي السجاد زين العابدين بن الحسين السبط الشهيد ابن أمير المؤمنين صلوات الله عليه، و الطاهرين من عقبه عليهم السلام و الرحمة». المسائل الناصریات، ص 62؛ ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبة الله، شرح نهج البلاغة، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، ج ۱، ص 32.

[4]. قمی، عباس، الکنی و الالقاب، محقق: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المشرفة، ص 696.