حزب الله لبنان

چکیده مقاله حزب الله لبنان

حزب الله لبنان گروه مقاومتی است که در سال ۱۹۸۲میلادی برای مبارزه با رزیم نامشروع، سفاک و غاصب اسرائیلی با حمایت جمهوری اسلامی ایران شکل گرفت.

از مؤسسان حزب‌الله سید محمدحسین فضل‌الله، سید عباس موسوی، سید حسن نصرالله و نعیم قاسم بودند.

در سال ۱۳۷۰شمسی، سید عباس موسوی به عنوان دبیرکل حزب‌الله معرفی شد. دوران تصدی وی در سمت دبیرکلی حزب کمتر از نُه ماه بود و توسط اسرائیل به شهادت رسید.

پس از موسوی، سید حسن نصرالله به عنوان دبیرکل حزب‌الله لبنان انتخاب شد. حزب‌الله در دوران وی به قدرتی منطقه‌ای تبدیل شد و توانست پس از انجام عملیات‌های متعدد، در سال ۲۰۰۰ میلادی اسرائیل را وادار به عقب‌نشینی از لبنان و آزاد کردن اسرای لبنانی نماید. سید حسن نصرالله در ۶ مهر سال ۱۴۰۳شمسی در بمباران نیروهای اسرائیلی به شهادت رسید.

حزب الله یک ساختارمندی بسیار قدرتمند ایجاد  کرده و نقش کارگزار و فرد در آن کمرنگ است، حزب الله قائم به شخص و فردمحور نیست.

حزب الله شناخت دقیقی از اسراییل، توانایی و امکانات این رژیم، ساختار سیاسی و اجتماعی آن، شکاف‌های اجتماعی درون آن و ادراک حاکم بر ذهن حاکمان و مردم اشغالگر دارد.

این ویژگی به مقاومت لبنان کمک کرده تا بتواند از نقاط ضعف دشمن بیشترین بهره‌برداری را کند؛ یعنی علاوه بر ضربه نظامی، عملیات روانی مناسبی را نیز به کار گیرد.

حزب الله مرام‌نامه‌ای دارد که در آن اهدافی برای خود تعریف کرده‌است.

این حزب به مدت هفت سال، به شیوه شورایی رهبری می‌شد. امروزه اعضای شورا هفت نفرند که برای سه سال انتخاب می‌شوند. دبیر کل نیز، بدون محدودیت، می‌تواند برای دوره‌های پیاپی انتخاب شود.

تشکیلات حزب‌الله پنج کمیته دارد: جهادی، سیاسی، اجرایی، امور مجلس، و قضایی. ریاست این کمیته‌ها برعهده اعضای شورای مرکزی حزب‌الله است.

حزب‌الله برای نخستین بار در سال ۱۳۷۱شمسی/ ۱۹۹۲ میلادی در انتخابات مجلس لبنان ــکه پس از بیست سال وقفه، برگزار می‌شدــ شرکت نمود.

تمرکز حزب‌الله بر مقاومت در برابر تجاوز اسرائیل است؛ با این حال، این حزب فعالیت‌های اجتماعی‌ای نیز دارد.

رخدادهای مهمی خصوصا در سال های اخیر میان حزب‌الله و اسرائیل رخ داده است.

مانند عملیات انصاریه، جنگ ۳۳روزه لبنان با اسرائیل.

پس از عملیات طوفان‌الاقصی و کشتار مردم نوار غزه توسط اسرائیل در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ میلادی، حزب‌الله در حمایت از مردم فلسطین مواضع نظامیان اسرائیل را در شمال سرزمین‌های اشغالی هدف قرار می‌داد.

مهم‌ترین موافقان حزب‌الله، ایران و سوریه هستند. روسیه نیز حزب‌الله را سازمان سیاسی-اجتماعی مشروع به حساب می‌آورد.

آمریکا، اتحادیه کشورهای عرب و… حزب‌الله یا بخش نظامی آن را گروه تروریستی اعلام کرده‌اند. آمقاومت در برابر اشغالگری و تهدید اسرائیل و نیز ناتوانی نظامی ارتش لبنان از مقابله با اسرائیل از دلایل کسانی است که معتقدند حزب‌الله سازمان تروریستی نیست و باید هم‌چنان سلاح در اختیار داشته باشد.

 

حزب الله لبنان

حزب الله لبنان گروه مقاومتی است که اساسا برای مبارزه با رزیم نامشروع، سفاک و غاصب اسرائیلی بنیان نهاده شده‌است.

این حزب ابتداء امکانات مورد توجهی برای مبارزه نداشته است، اما با توکل و استعانت از خداوند متعال و توسل به معصومان (علیهم السلام) و کمک ایران توانسته اسرائیل را به زانو در بیاورد.

 

تاریخچه شکل‌گیری حزب الله لبنان

حزب‌الله لبنان در سال ۱۹۸۲میلادی با حمایت جمهوری اسلامی ایران شکل گرفت.[1] نخست چند سال مخفیانه علیه اشغالگران صهیونیستی فعالیت می‌کرد. در ۱۱ نوامبر ۱۹۸۴ میلادی برابر با ۲۰ آبان ۱۳۶۱شمسی، احمد جعفر قصیر عملیاتی استشهادی علیه نظامیان اسرائیل در جنوب لبنان انجام داد که تعدادی از آنان کشته شدند. در ۱۶ فوریه ۱۹۸۵ میلادی برابر با ۲۷ بهمن ۱۳۶۳شمسی، هم‌زمان با عقب‌نشینی اسرائیل از صیدا، حزب‌الله مسؤولیت عملیات شهادت‌طلبانه احمد جعفر قصیر را برعهده گرفت و ایدئولوژی و استراتژی خود مبنی بر مقابله با اسرائیل را رسماً اعلام کرد.[2]

به گفته حسین دهقان از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، پس از عملیات بیت‌المقدس در ۱۳۶۱شمسی در جنگ میان ایران و عراق، اسرائیل به لبنان حمله کرد. گروهی از فرماندهان سپاه برای آموزش نیروهای لبنانی برای مقابله با اسرائیل به لبنان اعزام شدند. آن‌ها ضمن آموزش نظامی، به ایجاد وحدت میان گروه‌های مرتبط با ایران نیز پرداختند که در نهایت به شکل‌گیری حزب‌الله انجامید.[3] به گفته نعیم قاسم معاون دبیر کل حزب‌الله، امام خمینی این گروه‌ها را برای آموزش نظامی به لبنانی‌ها فرستاده بود. البته پیش‌تر، تشکل‌های جنبش اَمَل، حزب‌الدَّعوه، تجمع علمای بقاع و کمیته‌های اسلامی برای تشکیل حزب واحدی در برابر اشغال‌گری اسرائیل، به توافق رسیده بودند و طرح آن مورد موافقت امام خمینی هم قرار گرفته بود.[4]

 

مؤسسین حزب الله لبنان

نخستین دبیرکل حزب‌الله صبحی طفیلی بود که در ۵ نوامبر سال ۱۹۸۹میلادی به این سمت انتخاب شد. پیش از آن، حزب به مدت هفت سال، به شیوه شورایی رهبری می‌شد.[5] سید محمدحسین فضل‌الله، صبحی طفیلی، سید عباس موسوی، سید حسن نصرالله، نعیم قاسم، حسین کورانی، حسین خلیل، محمد رعد، محمد فنیش، محمد یزبک و سید ابراهیم امین السید از مؤسسان حزب‌الله بودند.[6] در مه ۱۹۹۱میلادی به علت اختلافات و انتقاداتی که به صبحی طفیلی بود، سید عباس موسوی به عنوان دبیرکل جدید حزب‌الله انتخاب شد.[7] او در ۱۶ فوریه ۱۹۹۲میلادی توسط اسرائیل به شهادت رسید و شورای حزب‌الله سید حسن نصرالله را به‌عنوان دبیرکل انتخاب کرد.[8]

برخی از شخصیت‌های برجسته حزب‌الله عبارت‌اند از:

1. صبحی طفیلی:

شیخ صُبْحی طُفَیلی (تولد ۱۳۲۷شمسی) نخستین دبیرکل حزب‌الله لبنان بود و از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۰شمسی این سمت را برعهده داشت.[9]

طفیلی در ابتدا از روابط میان حزب‌الله لبنان و جمهوری اسلامی ایران حمایت می‌کرد، و از طرفداران نظریه ولایت فقیه بود، اما به‌تدریج نگرش‌های او دچار تغییر شد.[10]

صبحی طفیلی پیش از آن‌که به دبیرکلی حزب‌الله لبنان برسد، از سال ۱۹۸۵ تا ۱۹۸۹ میلادی، مسؤول حزب‌الله در منطقه بقاع بود.[11]

در دومین شورای حزب‌الله در سال ۱۳۷۰شمسی، سید عباس موسوی به عنوان دبیرکل حزب‌الله معرفی شد. این مسئله باعث کاهش نفوذ صبحی طفیلی در حزب‌الله شد.[12] پس از جدایی از حزب‌الله، در سال ۱۳۷۷شمسی حرکتی با عنوان «ثورة الجیاع» (انقلاب گرسنگان) را در منطقه بقاع لبنان راه‌‌اندازی کرد که طرفداران وی به برخی از مراکز دولتی حمله کردند و به درگیری‌های شدید در این منطقه و کشته شدن دو نفر از جمله شیخ «خضر طلیس» و یکی از افسران ارتش انجامید.[13]

پس از این حوادث، بنا بر تصمیم دستگاه قضایی، دولت و ارتش لبنان، صبحی طفیلی در حصر خانگی قرار گرفت. این اقدام او مورد اعتراض حزب‌الله نیز قرار گرفت. او هم‌چنین در روز جهانی قدس، بدون اعتنا به مراسمی که هر ساله حزب‌الله برگزار می‌کرد، مراسمی را برگزار کرد. این اقدام سبب شد که در ۲۴ ژانویه ۱۹۹۸ میلادی، جدایی او از حزب‌الله لبنان رسماً تصویب و اعلام شود.[14]

2. سید عباس موسوی:

سید عباس موسوی عضو مؤسس و دومین دبیرکل حزب‌الله بود. او پس از کنارگذاشتن صبحی طفیلی در سال ۱۳۷۰شمسی دبیرکل حزب‌الله شد.[15] او پیش‌تر در کنار نیروهای فلسطینی با اسرائیل جنگیده بود. دوران تصدی وی در سمت دبیرکلی حزب کمتر از نُه ماه بود و توسط اسرائیل به شهادت رسید.[16]

در پی به شهادت رسیدن حجت الاسلام والمسلمین سید عباس موسوی دبیرکل حزب‌الله لبنان به دست عوامل رژیم جنایتکار صهیونیستی ازسوی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی پیام تبریک و تسلیتی صادر گردید که در بخشی از آن آمده‌است:

بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم

… رحمت خدا بر این سید عالیقدر و شجاع و بااخلاص و هوشمند ولعنت و نفرین خدا و خلق بر صهیونیست‌های ددمنش و خون آشام که در راه مقاصد پلید و تجاوزکارانه خود از هیچ جنایتی رویگردان نیستند و بر حامیان خبیث و مستکبرشان که با چشم‌پوشی از جنایات بزرگ آن رژیم و کمک به ادامه آن، چهره ضد انسانی و خباثت‌بار خود را بیش از پیش آشکار می‌کنند و از هیچ توطئه و خیانتی علیه مسلمانان حق طلب روی نمی‌گردانند.[17]

3. سید حسن نصرالله:

سید حسن نصرالله (شهادت: ۲۰۲۴ میلادی) سومین دبیرکل حزب‌الله لبنان و از بنیانگذاران آن در سال ۱۹۸۲میلادی بود. حزب‌الله در دوران وی به قدرتی منطقه‌ای تبدیل شد و توانست پس از انجام عملیات‌های متعدد، در سال ۲۰۰۰ میلادی اسرائیل را وادار به عقب‌نشینی از لبنان و آزاد کردن اسرای لبنانی نماید. سیدحسن نصرالله در ۶ مهر سال ۱۴۰۳شمسی در بمباران نیروهای اسرائیلی به شهادت رسید.[18]

رهبر انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه‌ای به مناسبت شهادت حجت الاسلام و المسلمین مجاهد کبیر و پرچمدار مقاومت، سید حسن نصرالله پیامی به این شرح دادند:

بسم اللّه الرحمن الرحیم

انا للّه و انا الیه راجعون

ملت عزیز ایران

امت بزرگ اسلامی

مجاهد کبیر، پرچمدار مقاومت در منطقه، عالم بافضیلت دینی، و رهبر مدبر سیاسی، جناب سید حسن نصرالله (رضوان‌الله‌علیه)، در حوادث دیشب لبنان به فیض شهادت نائل آمد و به ملکوت پرواز کرد. سید عزیز مقاومت پاداش ده‌ها سال جهاد فی سبیل الله و دشواری‌های آن را در خلال یک پیکار مقدس دریافت کرد. در حالی شهید شد که سرگرم طرّاحی برای دفاع از مردم بی‌پناه ضاحیه بیروت و خانه‌های ویران‌شده و عزیزان پرپرشده آنان بود، هم‌چنان‌که ده‌ها سال برای دفاع از مردم ستمدیده‌ فلسطین و شهر و روستای غصب‌شده و خانه‌های تخریب‌شده و عزیزان قتل‌عام‌شده‌ آنان طرّاحی و تدبیر و جهاد کرده بود. فیض شهادت پس از این‌همه مجاهدت حق مسلّم او بود.

دنیای اسلام، شخصیتی باعظمت را؛ و جبهه مقاومت پرچمداری برجسته را، و حزب الله لبنان رهبری کم‌نظیر را از دست داد، ولی برکات تدبیر و جهاد چند ده ساله او هرگز از دست نخواهد رفت. اساسی که او در لبنان پایه‌گذاری کرد و به دیگر مراکز مقاومت، جهت بخشید، با فقدان او نه تنها از میان نخواهد رفت، که به برکت خون او و دیگر شهیدان این حادثه استحکام بیشتر خواهد یافت. ضربات جبهه مقاومت بر پیکر فرسوده و رو به زوال رژیم صهیونی، به حول و قوه الهی کوبنده‌تر خواهد شد. ذات پلید رژیم صهیونی در این حادثه، به پیروزی دست نیافته است.

سیّد مقاومت، یک شخص نبود، یک راه و یک مکتب بود، و این راه هم‌چنان ادامه خواهد یافت. خون شهید سیدعباس موسوی بر زمین نماند، خون شهید سید حسن هم بر زمین نخواهد ماند.

این‌جانب به پدر بزرگوار و همسر گرامیِ سید عزیز که پیش از او فرزندش سید هادی را نیز در راه خدا داده، و به فرزندان گرامیش و به خانواده‌های شهیدان این حادثه و به یکایک افراد حزب الله و به مردم عزیز و مقامات عالیه لبنان، و به سراسر جبهه مقاومت، و به مجموع امت اسلامی، شهادت نصرالله بزرگ و یاران شهیدش را تبریک و تسلیت عرض می‌کنم و در ایران اسلامی پنج روز عزای عمومی اعلام می‌نمایم. خداوند آنان را با اؤلیائش محشور فرماید. [19]

والسلام علی عبادالله الصالحین

سید علی خامنه‌ای

۷ مهر ۱۴۰۳

 

ویژگی‌های مهم حزب الله لبنان

حزب الله لبنان ویژگی‌هایی دارد که باعث شد با وجود این‌که بخشی از لبنان ( از کوچکترین کشورهای منطقه)  است، بتواند پیروزی علیه اسرائیل را رقم بزند.

حزب الله یک ساختارمندی بسیار قدرتمند ایجاد  کرده و نقش کارگزار و فرد در آن کمرنگ است؛ به عبارت دیگر حزب الله قائم به شخص و فردمحور نیست و اگر مسؤولی در این جنبش به هر دلیلی نتواند وظایف مسؤولیتی خود را انجام دهد، بلافاصله فردی با توانایی‌ها و قابلیت‌های مشابه جایگزین می‌شود.

نمونه آن دبیرکل و فرماندهان این جنبش است؛ حزب الله تاکنون ۳ دبیرکل داشته و طبق گفته‌های شیخ نعیم قاسم، جایگزینی تمام مسؤولان به شهادت رسیده با موفقیت انجام شده‌است.

نباید از یاد برد که فرماندهی کل نظامی حزب الله در مواردی ترور شده‌است، اما بلافاصله گزینه‌های جدیدی جای آن‌ها را گرفته‌اند.

برخی از منابع نزدیک به حزب الله مدعی شده‌اند که این جنبش برای تصدی هر پُست، ۱۲ نفر را آماده کرده‌است.

حزب الله شناخت دقیقی از اسراییل، توانایی و امکانات این رژیم، ساختار سیاسی و اجتماعی آن، شکاف‌های اجتماعی درون آن و ادراک حاکم بر ذهن حاکمان و مردم اشغالگر دارد.

این ویژگی به مقاومت لبنان کمک کرده تا بتواند از نقاط ضعف دشمن بیشترین بهره‌برداری را کند؛ یعنی علاوه بر ضربه نظامی، عملیات روانی مناسبی را نیز به کار گیرد.

برای نمونه در جنگ اخیر حزب الله به جای آن که سعی کند از مردم عادی این رژیم تلفات بگیرد، سعی دارد شهرهای آنان را خالی از سکونت کند و مردم آن را آواره سازد. این راهبرد هم انسانی است و هم بیشترین فشار را متوجه سیاسیون رژیم می‌کند.

دبیرکل شهید حزب الله قبلا هم اعلام کرده بود که هدف ما بیرون کردن صهیونیست‌ها از فلسطین است نه کشتار آن‌ها؛ یعنی هدف حزب الله یهودی‌کشی نیست و صرفا در پی آزادی سرزمین فلسطین بوده و همین امر مشروعیت بیشتری به اقدامات مقاومت لبنان می‌دهد.

نمونه دیگر موفقیت مقاومت لبنان در شناخت نقاط ضعف اسرائیل را در جنگ ۳۳ روزه باید دید؛ در مواردی که دشمن صهیونیستی موفق می‌شد چند متر به داخل لبنان نفوذ کند، حزب الله به جای آن‌که به‌هم بریزد و سعی کند مناطق تصرف شده را سریعا برگرداند، تاب‌آوری جبهه داخلی حریف را نشانه می‌گرفت و برد موشک‌ها و راکت‌هایش را افزایش می‌داد و از طریق فشار بر مردم اشغالگر، ارتش صهیونیستی را مجبور به عقب‌نشینی می‌کرد.

اعتماد و باوری‌پذیری به حزب الله در بین موافقان و مخالفانش بی‌مانند است؛ حزب الله نشان داده که هر حرفی را می‌زند به آن عمل می‌کند؛ مثلا اگر می‌گوید: اسرائیل را شکست می‌دهیم، حامیانش به آن باور دارند؛ یا اگر بگوید: خانه‌هایتان خراب شود، بهترش را می‌سازیم، مردمش می‌پذیرند.

اگر خطاب به اسرائیلی‌ها نیز بگوید حیفا و سایر شهرها را می‌زنیم، آن‌ها این تهدید را باور می‌کنند.

در نتیجه این اعتماد و باورپذیری که حزب الله در خصوص مواضع و راهبردهایش در مردم لبنان و دشمنانش ایجاد کرده، باعث شده تا این جنبش به یک سازمان بی‌بدیل در بین گروه‌های شبه نظامی و احزاب دنیا تبدیل گردد.

حزب الله امکانات لازم برای جنگ با اسرائیل در زمین، هوا و دریا دارد؛ اسرائیل اگرچه توانسته با کار اطلاعاتی فرماندهان و دبیرکل این جنبش را حذف فیزیکی کند، اما نتوانسته در زمین پیش‌روی تثبیت شده‌ای داشته‌ باشد یا مانع از اصابت راکت ها، موشک‌ها و یا پهپادهای حزب الله شود.

در واقع از لحاظ تاکتیکی اسرائیل دستاوردهای چشم‌گیری داشته، اما راهبرد حزب الله مبنی برآواره‌کردن اسرائیلی‌ها و غیرقابل سکونت کردن شهرهای آنان، موفق‌تر بوده و هنوز ارتش صهیونیستی نتوانسته این هدف حزب الله را به شکست بکشاند و تنها به تخریب منازل و زیرساخت‌های لبنان دست می‌زند.

این پیروزی‌های راهبردی مدیون ساختار قوی، تسلیحات کارآمد و به روز و نیز شناخت دقیق از اسرائیل، ساختار اجتماعی و سیاسی و ارتش آن است .

نتانیاهو گمان می‌کرد با حذف چهره‌های شاخص حزب الله، این جنبش را وادار به بالا بردن پرچم تسلیم خواهدکرد، اما مقاومت هم‌چنان بالنده است و راز سخنان مهم امام خامنه‌ای در مورد استحکام این جنبش و پیروزی آن در برابر اسرائیل نیز همین است.[20]

 

میثاق‌نامه حزب الله لبنان

اعضای حزب‌الله در مرامنامه‌ای که آماده کردند، هویت و ماهیت خود را این‌گونه شناسانده‌اند که ما فرزندان امت حزب‌الله خود را بخشی از امت اسلامی در جهان می‌دانیم و همگی‌ به‌طور یکسان با گستاخانه‌ترین هجوم استکباری شرق و غرب مواجهیم.

ما فرزندان امت حزب‌اللهی هستیم که خداوند به پیش‌گامان آن در ایران یاری رسانده است تا بار دیگر هسته نخستین دولت مرکزی اسلامی را در جهان به وجود آورند. تعهد خود را نسبت به دستورهای رهبریِ یگانه و حکیمانه و عادلانه ولیِّ فقیهِ جامع‌الشرایط، که در حال حاضر در شخص امام آیت‌الله العظمی روح‌الله موسوی خمینی تجسم یافته است، اعلام می‌داریم. بر این اساس، ما یک سازمان حزبی بسته یا یک چهارچوب تنگ سیاسی در لبنان نیستیم.

ما خود را جمعیتی می‌دانیم که با مسلمانان سراسر جهان ارتباط عقیدتی و سیاسی استوار در چهارچوب اسلام دارد.[21]

 

اهداف حزب الله لبنان

حزب الله مرام‌نامه‌ای تهیه کرده که در این مرام‌نامه چهار هدف برای حزب‌الله تعیین شده است: 1. اخراج اسرائیل از لبنان به عنوان سرآغاز نابودی نهایی این رژیم و آزادی قدس شریف؛ 2. اخراج امریکا، فرانسه و هم‌پیمانان آنان از لبنان و پایان دادن به نفوذ کشورهای استعمارگر در لبنان؛ 3. محاکمه عادلانه اعضای حزب کتائب (فالانژها) برای جرائمی که با تحریک امریکا و اسرائیل در حق مسلمانان و مسیحیان مرتکب شده‌اند؛ 4. اعطای حق تعیین سرنوشت به ملت لبنان تا با آزادی کامل نظام حکومتی دلخواه خود را برگزینند.

هم‌چنین این مرامنامه برخی حکومت‌های عربی را نظام‌های ورشکسته‌ای معرفی می‌کند که برای صلح با صهیونیست‌ها شتاب دارند و از تأمین خواسته‌ها و آرزوهای امت، عاجز و درمانده‌اند و هرگز قدرت اندیشیدن به مقابله با رژیم اشغالگر فلسطین را ندارند.

این حزب در مرامنامه خود نظام حکومتی مطلوب خود را نظامی اسلامی می‌داند که براساس انتخاب آزاد و مستقیم از طرف مردم ایجاد شود و با تحمیل این نظام بر مردم مخالف است. درعین حال، حزب‌الله از شرکت در انتخابات پارلمانی و حضور در مجلس و هیئت دولت، احتراز نکرده است. به‌طور کلی حزب‌الله بر پایه سه اصل عمده شکل گرفته است: ایمان به اسلام، جهاد در راه خدا، و اعتقاد به ولایت فقیه.[22]

 

ساختار تشکیلاتی حزب‌الله لبنان

ساختار تشکیلاتی حزب‌الله از آغاز تأسیس تاکنون تغییرات فراوانی کرده است. حزب‌الله در آغاز به شکل شورایی اداره می‌شد و رهبر یا دبیر کل نداشت. امروزه اعضای شورا هفت نفرند که برای سه سال انتخاب می‌شوند. دبیر کل نیز، بدون محدودیت، می‌تواند برای دوره‌های پیاپی انتخاب شود. اولین کنگره حزب‌الله در سال ۱۳۶۸شمسی/ نوامبر ۱۹۸۹ میلادی برپا گردید و برای نخستین بار، نُه عضوِ شورای مرکزی حزب، از طریق انتخابات عمومی در درون کادرهای حزبی، برگزیده شدند.

این اعضا عبارت بودند از: شیخ‌صبحی طفیلی، سیدعباس موسوی،سیدحسن نصرالله، شیخ‌حسین کورانی، شیخ‌نعیم قاسم، شیخ‌محمد یزیک، محمد رعد، محمد فنیش و محمد یاغی. این شورا شیخ‌صبحی طفیلی را به دبیر کلی انتخاب نمود. شیخ‌نعیم قاسم به قائم‌مقامی دبیرکل و سیدحسن نصرالله نیز به ریاست کمیته اجرایی برگزیده شدند.[23]

تشکیلات حزب‌الله پنج کمیته دارد: جهادی، سیاسی، اجرایی، امور مجلس، و قضایی. ریاست این کمیته‌ها برعهده اعضای شورای مرکزی حزب‌الله است. کمیته سیاسی، تحلیل‌ها و بررسی‌های سیاسی و مدیریت روابط سیاسی داخلی و خارجی حزب را برعهده دارد. وظیفه کمیته جهادی، آماده‌سازی، آموزش و تجهیز نیروهای مسلح حزب‌الله برای مقابله با اشغالگران است. نمایندگان حزب‌الله در مجلس لبنان، در کمیته امور مجلس عضویت دارند. این کمیته به بررسی لوایح و قوانین مطرح شده در مجلس لبنان می‌پردازد و هم‌چنین به مشکلات مردم و چگونگی ارتباط آنان با مسؤولان دولتی برای رفع این مشکلات، رسیدگی می‌کند. کمیته اجرایی رسیدگی به امور اجرایی مؤسساتِ وابسته به حزب را برعهده دارد. کمیته قضایی نیز به حل و فصل منازعات و اختلافات می‌پردازد.

شورای مرکزی در رأس هرم حزب قرار دارد و سیاست‌های کلی و اهداف حزب را تدوین می‌کند و درباره مسائل سیاسی تصمیم می‌گیرد. دبیر کل مسؤولیت اداره، نظارت، هماهنگی بین رؤسای کمیته‌ها و اعضای شورای مرکزی و بیان مواضع حزب را برعهده دارد.[24]

شاخه نظامی حزب‌الله، به نام جنبش مقاومت اسلامی (حرکة المقاومة الاسلامیة)، در ۱۳۶۴شمسی/ ۱۹۸۵ میلادی تأسیس شد.

 

فعالیت‌های سیاسی حزب الله لبنان

فعالیت نظامی حزب‌الله جدای از فعالیت سیاسی نبود، اما فعالیت سیاسی رسمی این حزب برای نخستین بار در سال ۱۳۷۱شمسی/ ۱۹۹۲ میلادی بود که در انتخابات مجلس لبنان ــکه پس از بیست سال وقفه، برگزار می‌شدــ شرکت نمود و توانست دوازده کرسی از ۱۲۸ کرسی مجلس لبنان را به‌دست آورد و فراکسیون «وفاداری به مقاومت» (الوفاء للمقاومة) را در مجلس تشکیل دهد.^[25]

در سال ۱۹۹۶ میلادی، ده کرسی و در سال ۲۰۰۰ میلادی، دوازده کرسی از ۱۲۸ کرسی مجلس لبنان را به‌دست آورد.[26] در انتخابات عمومی سال ۲۰۰۵ میلادی در سطح کشور، به تنهایی، چهارده کرسی و در جنوب لبنان تمام ۲۳ کرسی را در ائتلاف با جنبش اَمَل کسب نمود و محمد فنیش را به‌عنوان وزیر آب و انرژی به کابینه فرستاد.[27]

پس از سال ۲۰۰۵ میلادی حزب‌الله در شمار گروه‌های هشت مارس قرار گرفت. در سال ۲۰۰۵ هم‌زمان با ترور حریری، دسته‌بندی‌های جدیدی در عرصه سیاسی لبنان شکل گرفت. گروه هشت مارس در پی گردهمایی سال ۲۰۰۵ حزب‌الله در بیروت و به‌دنبال مخالفت با خلع سلاح این گروه، حمایت از سوریه و مقاومت در برابر اسرائیل شکل گرفت؛ جبهه متحدی که برگرفته از حزب‌الله، حزب اَمَل و حزب مسیحی آزاد بود و بعدها جریان‌های دیگری مانند جماعت اسلامی لبنان، جنبش توحید اسلامی (اهل تسنن) و حزب دموکرات لبنان (دروزی) به آن اضافه شدند.[28]

هم‌زمان با حمایت کشورهایی چون آمریکا، فرانسه، عربستان سعودی و مصر، جریان چهارده مارس در لبنان شکل گرفت که خواستار خروج سوریه از لبنان و خلع سلاح مقاومت شد. جریان المستقبل (سنی)، حزب الکتائب و نیروهای لبنانی (مسیحی) و جریان سوسیالیست ترقی‌خواه لبنان (دروزی) اصلی‌ترین گروه‌های طرف‌دار این جریان بودند.[29]

 

فعالیت‌های‌ اجتماعی حزب الله لبنان

تمرکز حزب‌الله بر مقاومت در برابر تجاوز اسرائیل موجب نشد تا از فعالیت‌های اجتماعی‌ بازماند، بلکه فعالیت خوبی در این بخش داشت که برخی از آن عبارت‌اند از:

1. احداث مؤسسه جهاد سازندگی برای بازسازی خرابی‌های ناشی از تجاوزات اسرائیل و بلایای طبیعی
2. جمع‌آوری زباله‌های شهری حومه جنوب بیروت در سال‌های ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۱ میلادی
3. تأمین آب آشامیدنی حاشیهٔ جنوبی بیروت
4. فعالیت‌های کشاورزی
5. احداث جمعیت اسلامی بهداشت و مراکز درمانی و بیمارستانی متعدد
6. ارائه خدمات آمورشی و کمک‌‌آموزشی به دانش‌آموزان
7. تأسیس بنیاد شهید برای ارائه خدمات به خانواده‌های شهدا
8. تأسیس کمیتهٔ امداد خیریه اسلامی برای حمایت از محرومان.[30]

 

مبارزه حزب الله با اسرائیل

رخدادهای مهمی خصوصا در سال های اخیر میان حزب‌الله و اسرائیل رخ داده است.

برخی از رخدادهای مهم میان حزب‌الله و اسرائیل عبارت‌اند از:

1. عملیات انصاریه

حزب‌الله عملیات انصاریه را در 5/9/۱۹۹۲ میلادی برای مقابله با تجاوز دریایی کماندوهای اسرائیلی سامان داد که به کشته و زخمی شدن ۱۷ صهیونیست انجامید.[31]

2. در ۲۵ ژوئیه ۱۹۹۳ میلادی اسرائیل با هدف خلع سلاح حزب‌الله و ایجاد شکاف در روابط حزب و مردم و نیز فشار بر دولت لبنان برای جلوگیری از مقاومت به لبنان حمله کرد. این حمله با واکنش حزب الله مواجه شد و طرفین در ۳۱ جولای ۱۹۹۳ میلادی تفاهم ژوئیه را پذیرفتند. براساس این توافق، حزب‌الله پذیرفت که در برابر توقف تجاوز اسرائیل، از پرتاب کاتیوشا به مناطق تحت اشغال اسرائیل خودداری کند.[32]
3. اسرائیل در ۱۱ آوریل ۱۹۹۶ میلادی عملیات خوشه‌های خشم را بر ضد لبنان آغاز کرد. این عملیات با انجام قتل‌عام‌های چهارگانهٔ سحمر در روز دوم، آمبولانس منصوری در روز سوم، نبطیهٔ فوقا و قانا در روز هفتم مشهور شد. در این حمله ۲۵ نفر از جمله چهارده تن از نیروهای حزب‌الله به شهادت رسیدند. عملیات شانزده روز طول کشید و در نهایت، اسرائیل با حزب‌الله به توافق آوریل رسید. در این توافق، اسرائیل پذیرفت که به غیرنظامیان حمله نکند و در رویارویی نظامی، فقط با نیروهای مقاومت درگیر شود.[33]
4. در سال ۲۰۰۶ میلادی میان حزب‌الله و اسرائیل جنگی رخ داد که به جنگ تَموز یا جنگ ۳۳ روزه شناخته می‌شود. اسرائیل برخلاف توافق‌ با حزب‌الله، سه اسیر لبنانی را آزاد نکرد. حزب‌الله برای آزادی‌شان، در جولای ۲۰۰۶ میلادی در عملیات الوعد الصادق دو نظامی اسرائیلی را اسیر گرفت. اسرائیل برای آزادسازی دو اسیر خود و نیز خلع سلاح حزب‌الله به لبنان حمله کرد و میان حزب‌الله و اسرائیل جنگی به وقوع پیوست که ۳۳ روز به طول انجامید.[34]

 

محورهای مبارزه حزب الله لبنان

مقاومت اسلامی در روند مبارزه چهار محور را ترسیم كرده‌است:

1. نبرد با دشمن و آزادسازی وطن
2. مبارزه با عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی

3.خنثی‌كردن تلاش‌های دشمن برای تثبیت پایه‌های اشغال و رژیم غاصب اسرائیل به عنوان یک واقعیت شرعی و قانونی در قلب منطقه.

4. ایجاد یک محور برای اجماع عظیم ملی، میهنی و اسلامی شامل نیروها، رهبران احزاب و مذاهب مختلف و هم‌چنین اعتقادات و جهت‌گیری‌های سیاسی، فرهنگی و فكری.[35]

 

جنگ ۳۳روزه لبنان با اسرائیل

در ۲۱ تیر ۱۳۸۵/ ۱۲ ژوئیه ۲۰۰۶ رزمندگان حزب‌الله در عملیاتی به نام «الوعد الصادق» دو سرباز اسرائیلی را به اسارت گرفتند و هشت تن دیگر را به قتل رساندند. نیروهای اسرائیلی در واکنش به این اقدام حزب‌الله، مناطقی از لبنان را بمباران نمودند.

این امر باعث آغاز جنگ سی‌وسه روزه شد.

رزمندگان حزب‌الله به مقابله با سربازان اسرائیلی پرداختند و شمال اسرائیل را هدف حملات موشکی خود قرار دادند.

در این حملات ۴۳۰ نظامی اسرائیلی به هلاکت رسیدند و ۱۳۰ تانک آنان نیز منهدم شد. [36]

حزب‌الله در این جنگ ــکه در آن در حدود ۱۱۰۰ شهروند غیرنظامی لبنانی به شهادت رسیدندــ به پیروزی نظامی و سیاسی بزرگی دست یافت و با قطعنامه ۱۷۰۱ سازمان ملل، مبنی بر توقف عملیات جنگی، در ۲۳ مرداد/ ۱۴ اوت، این جنگ به پایان رسید.[37]

 

عوامل پیروزی حزب الله بر اسرائیل

حزب الله در مدت کوتاه به پیروزی‌های بزرگی دست یافته‌است این موفقیت‌ها عوامل متعددی داشته که در این‌جا به بعضی از آنها اشاره می‌شود:

1. 1. توسل به خداوند، یاری امام زمان و دعای مسلمانان:

شیخ حسن بغدادی، معاون سید حسن نصرالله در این‌باره می‌گوید: “توسل به خداوند، یاری امام زمان و دعای مسلمانان و علمای اسلام، را می‌توان از عوامل پیروزی حزب الله لبنان را برشمرد”.

2. اخلاص و ایمان نیروی‌های حزب الله که با نثار جان خویش از ارزش‌های اسلامی دفاع کردند.
3. هوشیاری و بیداری حزب الله و اتکاء به جریان بیداری اسلامی.

شهید صفی‌الدین یکی از رهبران حزب الله در این زمینه می‌گوید: “بعد از آزادی جنوب لبنان در این 6 سال حتی یک روز از آن‌ها غفلت نکردیم و برای چنین روزهایی برنامه‌ریزی کرده‌ایم”.[38]

4. استقلال عمل و پنهان‌كاری:

برخلاف سایر مقاومت‌های پیشین، مقاومت اسلامی لبنان از زمان پیدایش تا به امروز با هیچ‌یک از طرف‌ها در عملیات علیه اشغال‌گران مشاركت نكرده‌است كه البته این امر نه به دلیل مسائل ایدئولوژیک و عقیدتی، بلكه به سبب نگرانی از رخنه دشمن با توجه به تعدد گرایش‌ها و جهت‌گیری‌های سیاسی و عقیدتی بود؛ زیرا این تعدد، كنترل و مراقبت را بسیار دشوار می‌گرداند؛ امری كه در تجربه مقاومت‌های قبلی به ویژه در فلسطین كه به همین سبب ضربات زیادی را متحمل شده و بسیاری از شخصیت‌های آن ترور شدند، به اثبات رسید.

5. گستره قاعده مقاومت:

مقاومت اسلامی توانسته‌است بدون عدول از چارچوب‌های خاص تشكیلاتی، امنیتی و نظامی خود باب همكاری با سایر نیروهای غیراسلامی كه مایل به جنگ در برابر اشغالگران بودند، بگشاید؛ از این رو شهید سیدحسن نصرالله دبیركل وقت جنبش حزب الله لبنان در سوم نوامبر سال 1997 میلادی از تشكیل گروه‌های لبنانی برای مقاومت در برابر اشغالگران اسرائیلی به عنوان تشكیلاتی جامع و فراگیر برای تمام افراد خبر داد كه مایل به شركت در مقاومت مسلحانه علیه نیروهای اشغال‌گر در جنوب لبنان هستند.

وی گفت: این تشكیلات از چارت مقاومت اسلامی كه آماده حمایت همه جانبه در تمام زمینه‌های مورد نیاز گروه‌ها برای اجرای اقدامات نظامی و امنیتی در مناطق اشغالی لبنان است، جدا باقی خواهد ماند.

این امر نشان داد مقاومت اسلامی نه تنها قصد انحصاری كردن مبارزه با اشغالگران را ندارد، بلكه اهمیت گسترش دامنه مشاركت در نبرد با دشمن در جامعه لبنان را كه در آن انواع گروه‌ها و طوایف سیاسی و مذهبی در كنار یک‌دیگر زندگی می‌كنند، دریافته است.

این درک، مهم‌ترین انگیزه تشكیل گروه‌های لبنانی بود كه در طول اشغال، ده‌ها عملیات را علیه اشغالگران صهیونیست و مزدورانشان به مرحله اجرا گذاشتند چرا كه اسلامی بودن مقاومت، خود یكی از مهم‌ترین موانع پیوستن لبنانی‌های غیرمسلمان و احزاب مختلف سیاسی به مقاومت اسلامی برای نبرد با اشغالگران به شمار می‌رفت.

6. به‌كارگیری شیوه‌های پیشرفته رزمی:

مقاومت اسلامی از شیوه‌های رایج جنگ‌های چریكی یعنی گروه‌های كوچک برای شبیخون به گشتی‌ها و استحكامات دشمن و كار گذاشتن بمب، مین و نصب كمین بر سر راه خطوط مواصلاتی و محل‌های رفت و آمد این نیروها استفاده كرد، اما علت واقعی موفقیت این شیوه در اصل ارائه تجربه‌ای متمایز از سایر تجارب امنیتی، تبلیغاتی و سیاسی در لبنان است كه می‌توان آن را این‌گونه بیان كرد:

الف) تعدد و تنوع تاكتیک‌ها و عملیات‌ها:

ب) افزایش توان اطلاعاتی:

ج) جنگ روانی و اطلاع رسانی جنگی:

7. رویارویی با دشمن و آرام‌سازی فضای داخلی:

مقاومت از زمان پیدایش در سال 1983 میلادی تاكنون از هرگونه درگیری با سازمان‌ها، گروه‌ها و احزاب سیاسی و نظامی و هم‌چنین با دولت لبنان خودداری ورزیده و تمام تلاش خود را مصروف نبرد علیه دشمن و آرام‌سازی جبهه داخلی داشته‌است. بدین سبب و بنابراین استراتژی، حزب الله پس از به شهادت رسیدن تنی چند از تظاهركنندگان خود بر اثر تیراندازی نیروهای ارتش كه در جریان راهپیمایی آرام حزب در مخالفت با پیمان اسلو صورت گرفت، نه تنها از درگیری با ارتش خودداری كرد، بلكه طی سال‌های اخیر روابط و همكاری خود با این نیرو را به طرز بی‌سابقه‌ای گسترش داد تا جایی كه این همكاری به كشف شبكه‌های جاسوسی دشمن و دستگیری و محاكمه عوامل آن در لبنان منجر شد.

8. پاكسازی مزدوران:

مقاومت در سالیان اشغال تلاش گسترده‌ای را به منظور در هم كوبیدن نهادها، تشكیلات و روحیه مزدوران لحد به عمل آورد و از سال 1998 میلادی عملیات‌های بسیار موفقی را علیه فرماندهان نظامی و مسئولان امنیتی شبه نظامیان جیره‌خوار تل آویو به مرحله اجرا گذاشت.

این امر علاوه بر بروز اختلافات شدید میان نهادهای امنیتی و نظامی مزدوران و اقدام آن‌ها در متهم كردن یک‌دیگر در زمینه اهمال و عدم احساس مسؤولیت، منجر به موفقیت عملیات‌های مقاومت اسلامی و شكست شبه نظامیان موسوم به ارتش جنوب لبنان شد.

از سوی دیگر مقاومت علاوه بر وارد كردن ضربات نظامی، با استفاده از ابزارهای تبلیغاتی، مزدوران را به فرار تشویق كرد و از آن‌ها درخواست توبه كرده و خود را به دولت یا مقاومت اسلامی لبنان تسلیم كنند.

تمام این تلاش‌ها، سبب شد مزدوران لحد در سال 1999 میلادی از منطقه جزین و در سال 2000 از تمام مناطق اشغالی جنوب لبنان خارج شوند.

9. استفاده از بسیج عمومی

مقاومت اسلامی در دوران اشغال دو شیوه بسیج عمومی و برای عملیات‌های نظامی شیوه چریكی را در پیش گرفت، اما پس از عقب‌نشینی جزئی دشمن از نوار مرزی در سال 1986 میلادی، مقاومت، عملیات‌های خود را به عملیات‌های نظامی و بدون بسیج عمومی محدود كرد.

10. حضور در عرصه سیاسی لبنان: جنبش حزب الله پس از پیروزی در عرصه نظامی با رویكردی جدید خود را به حوزه تصمیم‌گیری نزدیک كرد و بدون این‌كه آرمان‌های بنیادین جنبش را در معرض تعاملات سیاسی قرار دهد؛ با مشاركتی معقولانه در عرصه سیاسی لبنان توانست توطئه پس از خروج رژیم صهیونیستی را خنثی كند.[39]

 

آزادسازی اسیران مقاومت توسط حزب الله لبنان

پس از خروج نیروهای اسرائیلی از جنوب لبنان، برخی از نیروهای حزب‌الله مانند مصطفی دیرانی و شیخ عبدالکریم عبید در زندان‌های اسرائیل بودند. حزب‌الله با اجرای عملیات در مزارع شَبعا در جنوب لبنان، سه سرباز اسرائیلی را در ۷ اکتبر ۲۰۰۰ میلادی به اسارت گرفت و در بیروت نیز یک سرهنگ اسرائیلی را بازداشت کرد. با میانجی‌گری آلمان، در قبال آزادی این اسیران، حزب الله چهارصد اسیر فلسطینی و ۲۳ اسیر لبنانی و پنج اسیر سوری و هشت اسیر از دیگر ملیت‌ها و پیکر ۵۹ شهید را از اسرائیلی‌ها تحویل گرفتند.[40] هم‌چنین سرنوشت ۲۴ مفقودالاثر را افشا کرد و نقشهٔ مین‌هایی که در مرزهای لبنان کار گذاشته بود را تحویل داد. عملیات مبادله در ۲۹ و ۳۰ ژانویه ۲۰۰۴ میلادی انجام پذیرفت.[41]

حزب‌الله در سال ۲۰۰۸ میلادی نیز در پی جنگ ۳۳ روزه، با انجام مذاکرات با اسرائیل و با وساطت آلمان، باقی‌مانده اسیران لبنانی را آزاد کرد. هم‌چنین پیکر شهدای مقاومت در نبرد ۳۳ روزه و اجساد مابقی شهدای مقاومت لبنان و فلسطین از جمله پیکر دلال مغربی و گروه ۱۲ نفره او را از اسرائیل تحویل گرفت.[42]

 

پذیرفتن قطعنامه 425 توسط اسرائیل

باتوجه به ناکامی‌های پی‌درپی ارتش اسرائیل در برابر مقاومت اسلامی، نتانیاهو (نخست‌وزیر اسرائیل) در تابستان ۱۳۶۷ شمسی /۱۹۸۸ میلادی اعلام کرد که رژیم صهیونیستی قطعنامه ۴۲۵ را پذیرفته‌است.

این قطعنامه، که در ۱۳۵۷شمسی/ ۱۹۷۸ میلادی صادر شده‌بود، بر خروج بی‌قید و شرط ارتش اسرائیل از لبنان تأکید می‌کرد.[43]

سرانجام نیروهای اسرائیلی در ۴ خرداد ۱۳۷۹/ ۲۴ مه ۲۰۰۰ میلادی از جنوب لبنان، به جز مزارع شبعا، عقب‌نشینی کردند. این رویداد، پیروزی بزرگی برای حزب‌الله به‌شمار می‌آمد و بر محبوبیت آن افزود.[44]

 

صدور قطعنامه ۱۵۵۹ سازمان ملل

از ۱۲ شهریور ۱۳۸۳ شمسی/ ۲ سپتامبر ۲۰۰۴ میلادی، با صدور قطعنامه ۱۵۵۹ سازمان ملل ــکه همه نیروهای خارجی حاضر در لبنان را به خروج از این کشور دعوت می‌نمود و هم‌چنین خواستار انحلال همه گروه‌های نظامی وابسته به احزاب لبنانی و غیرلبنانی و خلع سلاح آن‌ها بودــ تلاش شد تا سوریه و حزب‌الله از صحنه نظامی لبنان حذف شوند.

حزب‌الله در مقابل این قطعنامه از خود دفاع نمود و خود را نیروی مقاومت مشروع خواند و خلع سلاح را نپذیرفت.[45]

 

نقش حزب الله در عملیات طوفان الاقصی

حمایت حزب الله از حماس و مردم غزه پس از عملیات طوفان‌الاقصیٰ

پس از عملیات طوفان‌الاقصی و کشتار مردم نوار غزه توسط اسرائیل در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ میلادی، حزب‌الله در حمایت از مردم فلسطین مواضع نظامیان اسرائیل را در شمال سرزمین‌های اشغالی هدف قرار می‌داد. حمایت حزب‌الله از حماس و مردم فلسطین باعث تشدید درگیری‌های میان حزب‌الله و اسرائیل شد. حزب‌الله تنها طی ۱۳۳ روز پس از طوفان‌الاقصی بیش از ۱۰۳۸ عملیات در دفاع از فلسطین و حماس، علیه اسرائیل انجام داد.[46] در مقابل ارتش اسرائیل، با حملات متعدد به لبنان و سوریه شماری از اعضا و فرماندهان حزب‌الله را ترور کرد.

حزب‌الله لبنان از زمان عملیات طوفان‌الاقصیٰ تا خرداد ۱۴۰۳ (حدود ۹ ماه) از شهادت ۳۱۶ تن از رزمندگان خود در دفاع از فلسطین خبر داده بود.[47] هم‌چنین اسرائیل با انفجار پیجرهای حزب‌الله بیش از سه هزار تن از اعضای حزب‌الله و مردم لبنان را شهید و زخمی کرد.[48] در ادامه این درگیری‌ها، اسرائیل در ۶ مهر ۱۴۰۳شمسی با حمله به مقر فرماندهی حزب‌الله در بیروت سید حسن نصرالله بالاترین مقام رسمی حزب‌الله را به شهادت رساند.[49]

 

موافقان و مخالفان حزب الله

حزب‌الله موافقانی در جهان دارد. مهم‌ترین موافقان حزب‌الله، ایران و سوریه هستند. روسیه نیز حزب‌الله را سازمان سیاسی-اجتماعی مشروع به حساب می‌آورد[50] ایران در تأسیس حزب‌الله و آموزش نظامی به نیروهای او نقش به‌سزایی داشته‌است.[51] هم‌چنین ایران ستاد بازسازی لبنان را برای بازسازی ویرانه‌های ناشی از تهاجمات اسرائیل در لبنان شکل داده‌است.[52] با این حال ایالات متحده آمریکا، اتحادیه کشورهای عرب، شورای همکاری کشورهای حوزه خلیج فارس و… حزب‌الله یا بخش نظامی آن را گروه تروریستی اعلام کرده‌اند.[53] آمریکا،‌ حزب‌الله را از سال ۱۹۹۷ میلادی در فهرست گروه‌های تروریستی قرار داد.[54] مقاومت در برابر اشغال‌گری و تهدید اسرائیل و نیز ناتوانی نظامی ارتش لبنان از مقابله با اسرائیل از دلایل کسانی است که معتقدند حزب‌الله سازمان تروریستی نیست و باید هم‌چنان سلاح در اختیار داشته باشد.[55]

 

رسانه‌های حزب الله لبنان

1. شبکه تلویزیونی المنار: تأسیس ۱۹۹۱ میلادی
2. رادیو النور تأسیس ۱۹۸۸ میلادی
3. هفته‌نامه العهد[56]
4. پایگاه اینترنتی جنوب لبنان
5. پایگاه اینترنتی واحد ارتباطات رسانه‌ای حزب‌الله.

حزب‌الله هم‌چنین یکی از پایگاه‌هایش در منطقه ملیتا را به موزه تبدیل کرده است.[57]

 

کتابنامه مقاله حزب الله لبنان

1. – moqavemat.com/old/?lang=fr&state…news.
2. «’Justice for…’: US clarifies stance on Hezbollah chief Hassan Nasrallah killing»، HindustanTimes.
3. «Tufayli, Subhi Ali Al- (1948–)».
4. «Weaponising ordinary devices violates international law: UN rights chief»، business-standard.
5. tiknews.net/display/?ID=25604
6. امین مصطفی؛ المقاومة فی لبنان: ۱۹۴۸ـ ۲۰۰۰؛ بیروت ۱۴۲۴/۲۰۰۳.
7. باشگاه خبرنگاران جوان.
8. پاتوق کتاب فردا.
9. پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
10. جعفر حسن عتریسی؛ حزب‌الله: الخیار الاصعب و ضمانة الوطن الکبری؛ بیروت ۱۴۲۶/ ۲۰۰۵.
11. حسن فضل‌الله؛ الخیارالآخر: حزب الله، السیرة الذاتیة و الموقف؛ بیروت ۱۴۱۴/ ۱۹۹۴.
12. حسینی؛ «سیر تحول در رهبری و ایدئولوژی حزب‌الله».
13. خبرگزاری اسپوتنیک.
14. خبرگزاری ایرنا.
15. خبرگزاری تسنیم.
16. خبرگزاری دانشجو.
17. خبرگزاری رویترز.
18. خبرگزاری صداو سیما.
19. خبرگزاری فارس.
20. رفعت سیداحمد؛ حسن نصرالله: الوعد الصادق (ملحمة النصر الالهی کاملة)؛ دمشق ۲۰۰۷.
21. رویوران؛ «دستاوردهای پیروزی حزب الله در جنگ ۳۳ روزه».
22. سایت AARC مصر.
23. سایت المنار.
24. سایت انکلوپدیا.
25. سایت بی‌بی‌سی فارسی.
26. سایت تابناک.
27. سایت جامع شهید آوینی.
28. سایت رهبری.
29. سایت شبکه الجزیره.
30. سایت فردانیوز.
31. سایت مگیران.
32. شبکه العالم.
33. صلاح‌الدین سلیم؛ «الوعد الصادق و تداعیاتها العسکریة»، در فجرالانتصار.
34. عبدالله بلقزیز؛ حزب‌الله من التحریر الی الردع: ۱۹۸۲ـ ۲۰۰۶؛ بیروت ۲۰۰۶.
35. قاسم؛ حزب‌الله لبنان: خط‌مشی، گذشته و آیندهٔ آن؛ تهران، اطلاعات، ۱۳۸۶ش.
36. محمد مورو؛ حزب‌الله: النشأة، العملیات، الجهاد، الانتصارات؛ قاهره (۲۰۰۱).
37. مسعود اسداللهی؛ از مقاومت تا پیروزی: تاریخچه حزب‌الله لبنان؛ ۱۳۶۱، تهران ۱۳۷۹ش.
38. معرفی کتاب حزب‌الله لبنان؛ خط مشی، گذشته و آینده آن معرفی و نقد».
39. موسوعة حزب‌الله؛ بیروت: مؤسسة هنا انترناسیونال.
40. موسوعة نصرالله الرجل الذی یختصرالامة؛ بیروت: منشورات الفجر ، ۱۴۲۷/ ۲۰۰۶.
41. نشریه فرهنگی تحلیلی راه.
42. نعیم قاسم؛ حزب‌الله: المنهج، التجربة، المستقبل؛ بیروت ۱۴۲۵/۲۰۰۴.
43. هفته‌نامه خبری ­ تحلیلی پنجره.
44. ویکی شیعه.
45. ویکی فقه.

 

کلید واژه: تاریخچه شکل‌گیری حزب الله لبنان، مؤسسین حزب الله لبنان، جنگ ۳۳روزه لبنان با اسرائیل

 

[1]. سپاه و حزب‌الله لبنان خاطراتی از شیخ علی کورانی، سایت مگیران.

[2]. احمد قصیر آغازگر عملیات‌ شهادت‌طلبانه در لبنان»، خبرگزاری صداو سیما.

[3]. نحوه شكل‌گیری حزب‌الله لبنان از زبان وزیر دفاع»، خبرگزاری ایرنا.

[4]. نعیم قاسم، حزب‌الله، ۱۴۲۳ق، ص۲۲-۲۵.

[5]. نعیم قاسم، حزب‌الله، ۱۴۲۳ق، ص۸۵.

[6]. حسینی، ««سیر تحول در رهبری و ایدئولوژی حزب‌الله»

[7]. قاسم، حزب‌الله، ۱۴۲۳ق، ص۸۵-۸۶.

[8]. نعیم قاسم، حزب‌الله، ۱۴۲۳ق، ص۸۵-۸۶.

[9]. هفته‌نامه خبری ­ تحلیلی پنجره، شماره ۱۳۶.

[10]. احمد، «من هو صبحي الطفيلي “أبرز مؤسسي حزب الله”»، سایت AARC مصر، تاریخ درج مطلب: ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۴م، تاریخ بازدید: ۸ مهر ۱۴۰۳ش.

[11].  «Tufayli, Subhi Ali Al- (1948–)»، سایت انکلوپدیا ، تاریخ بازدید: ۸ مهر ۱۴۰۱ش.

[12].  «گفت وگویی متفاوت با منتقد ایران و حزب الله»، سایت فردانیوز، تاریخ درج مطلب: ۶ خرداد ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۸ مهر ۱۴۰۳ش.

[13].  «صبحي الطفيلي»، سایت شبکه الجزیره، تاریخ درج مطلب، ۳ اکتبر ۲۰۰۴م، تاریخ بازدید: ۸ مهر ۱۴۰۳ش..

[14]. قاسم، حزب‌الله لبنان: خط‌مشی، گذشته و آیندهٔ آن، ۱۳۸۶ش، ص۱۷۸،  تهران، اطلاعات، ۱۳۸۶ش.

[15]. هفته‌نامه خبری ­ تحلیلی پنجره، شماره ۱۳۶.

[16]. زندگی‌نامه شهید سید عباس موسوی، سایت جامع شهید آوینی

[17]. سایت آیت‌الله خامنه‌ای

[18]. شهادة الأمين العام لحزب الله سماحة السيد حسن نصرالله»، سایت المنار.

[19]. سایت رهبری.

[20]. علیرضا تقوی نیا، سایت تابناک.

[21]. حسن فضل‌الله، الخیارالآخر: حزب الله، ج۱، ص۱۸۷ـ ۱۸۸، السیرة الذاتیة و الموقف، بیروت ۱۴۱۴/ ۱۹۹۴؛ ویکی فقه.

[22]. نعیم قاسم، حزب‌الله: المنهج، التجربة، المستقبل، ج۱، ص۲۷ـ۲۸، 46 و 70بیروت ۱۴۲۵/۲۰۰۴؛ ویکی فقه.

[23]. مسعود اسداللهی، از مقاومت تا پیروزی: تاریخچه حزب‌الله لبنان، ج۱، ص۱۲۴، ۱۳۶۱ـ ۱۳۷۹، تهران ۱۳۷۹ش؛

موسوعة حزب‌الله، بیروت: مؤسسة هنا انترناسیونال، ج۱، ص۱۰۷ـ۱۰۸.

[24]. موسوعة حزب‌الله، بیروت: مؤسسة هنا انترناسیونال، ج۱، ص ۱۰۸ـ ۱۰۹؛ ویکی فقه.

[25]. نعیم قاسم، حزب‌الله: المنهج، ج۱، ص۲۷۷، ص۲۸۴ـ ۲۸۵ و پانویس ۱، التجربة، المستقبل، بیروت ۱۴۲۵/۲۰۰۴؛ ویکی فقه.

[26]. نعیم قاسم، حزب‌‌الله، ۱۴۲۳ق، ص۲۷۳-۲۷۶.

[27]. ورق زدن تاریخ پرفراز و نشیب احزاب سیاسی لبنان، باشگاه خبرنگاران جوان.

[28]. انتخابات داغ در کرانه شرجي مديترانه مروری بر مشخصات احزاب و جریانات سیاسی لبنان، نشریه فرهنگی تحلیلی راه.

[29]. انتخابات داغ در کرانه شرجي مديترانه مروری بر مشخصات احزاب و جریانات سیاسی لبنان، نشریه فرهنگی تحلیلی راه؛ ویکی شیعه.

[30]. نعیم قاسم، حزب‌الله، ۱۴۲۳ق، ص۱۱۴-۱۲۰؛ ر ک: ویکی شیعه.

[31]. نعیم قاسم، حزب‌الله، ۱۴۲۳ق، ص۱۶۲-۱۶۹؛ ویکی شیعه.

[32]. نعیم قاسم، حزب‌الله، ۱۴۲۳ق، ص۱۶۱-۱۶۲.

[33]. نعیم قاسم، حزب‌الله، ۱۴۲۳ق، ص۱۶۲-۱۶۹.

[34]. رویوران، «دستاوردهای پیروزی حزب الله در جنگ ۳۳ روزه»، ص۳۳.

.[35] «طلال عتريسي» تحليلگر لبناني، ( روز نامه کیهان دوشنبه 20 خرداد 1387- 5 جمادي الثاني 1429 – 9 ژوئن 2008 – سال شصت و چهارم – شماره 189103)- www.moqavemat.com/old/?lang=fr&state…news؛ مجله افق حوزه، هفته نامه شماره ۷۷۶، گروه علم و فرهنگ، صفحه شماره ۵.

[36]. صلاح‌الدین سلیم، «الوعد الصادق و تداعیاتها العسکریة»، ج۱، ص۲۹، در فجرالانتصار؛ موسوعة نصرالله الرجل الذی یختصرالامة، بیروت: منشورات الفجر، ج۲، ص۳۱۴، ۱۴۲۷/ ۲۰۰۶؛ رفعت سیداحمد، حسن نصرالله: الوعد الصادق (ملحمة النصر الالهی کاملة)، ج۱، ص۱۷۱، دمشق ۲۰۰۷.

[37]. رفعت سیداحمد، حسن نصرالله: الوعد الصادق (ملحمة النصر الالهی کاملة)، ج۱، ص۱۳۶ـ۱۴۱، دمشق ۲۰۰۷؛ ویکی فقه.

[38] . www.tiknews.net/display/?ID=25604

[39]  . «طلال عتريسي» تحليلگر لبناني، ( روز نامه کیهان دوشنبه 20 خرداد 1387- 5 جمادي الثاني 1429 – 9 ژوئن 2008 – سال شصت و چهارم – شماره 189103)- www.moqavemat.com/old/?lang=fr&state…news؛ مجله افق حوزه، هفته نامه شماره ۷۷۶، گروه علم و فرهنگ، صفحه شماره ۵.

[40]. موسوعة حزب‌الله، بیروت: مؤسسة هنا انترناسیونال، ج۳، ص۶۶ و ۶۸ـ۶۹ ۷۲ـ۷۴؛ محمد مورو، حزب‌الله: النشأة، ج۱، ص۱۳۱ـ۱۳۲، العملیات، الجهاد، الانتصارات، قاهره (۲۰۰۱)؛ ویکی فقه.

[41]. نعیم قاسم، حزب‌الله، ۱۴۲۳ق، ص۲۰۴-۲۱۰.

[42]. گزارش کامل «عملیات رضوان»، سایت جامع شهید آوینی؛ ویکی شیعه.

[43]. امین مصطفی، المقاومة فی لبنان: ۱۹۴۸ـ ۲۰۰۰، ج۱، ص۵۶۱ـ۵۶۲، بیروت ۱۴۲۴/۲۰۰۳؛ مسعود اسداللهی، از مقاومت تا پیروزی: تاریخچه حزب‌الله لبنان، ج۱، ص۱۶۶ـ۱۶۷، ۱۳۶۱ـ ۱۳۷۹، تهران ۱۳۷۹ش.

[44]. موسوعة حزب‌الله، بیروت: مؤسسة هنا انترناسیونال، ج۳، ص۵۰ـ۵۱؛ جعفر حسن عتریسی، حزب‌الله: الخیار الاصعب و ضمانة الوطن الکبری، ج۱، ص۱۱۵، بیروت ۱۴۲۶/ ۲۰۰۵؛ ویکی فقه.

[45]. عبدالله بلقزیز، حزب‌الله من التحریر الی الردع: ۱۹۸۲ـ ۲۰۰۶، ج۱، ص۶۲ـ۶۳، بیروت ۲۰۰۶؛ جعفر حسن عتریسی، حزب‌الله: الخیار الاصعب و ضمانة الوطن الکبری، ج۱، ص۸۹، بیروت ۱۴۲۶/ ۲۰۰۵؛ ویکی فقه.

[46]. «۱۰۳۸ عملیات حزب الله علیه صهیونیست‌ها طی ۱۳۳ روز جنگ»، شبکه العالم.

[47]. «آمار شهدای حزب‌الله در راه قدس به ۳۱۶ نفر رسید»، خبرگزاری تسنیم.

[48]. «Weaponising ordinary devices violates international law: UN rights chief»، business-standard.

[49]. «شهادة الأمين العام لحزب الله سماحة السيد حسن نصرالله»، سایت المنار؛ ویکی شیعه.

[50]. ارتباط ایران، روسیه و حزب الله لبنان سرگرمی جدید کنگره آمریکا، ، خبرگزاری اسپوتنیک.

[51]. ناگفته‌هایی از تاسیس«مقاومت اسلامی لبنان»، خبرگزاری فارس.

[52]. فعالیت‌های ستاد بازسازی لبنان به قوت قبل ادامه دارد، خبرگزاری دانشجو.

[53]. «آیا حزب‌الله لبنان یک سازمان تروریستی است؟»، سایت بی‌بی‌سی فارسی.

[54]. «’Justice for…’: US clarifies stance on Hezbollah chief Hassan Nasrallah killing»، HindustanTimes.

[55]. «آیا حزب‌الله لبنان یک سازمان تروریستی است؟»، سایت بی‌بی‌سی فارسی؛ ویکی شیعه.

[56]. زمانی‌محجوب، «تأثیر نگرش معنوی بر پیروزی مقاومت حزب‌الله»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.

[57]. «حزب‌الله يفتتح متحفا عسكريا عن مقاومته لاسرائيل في جنوب لبنان»، خبرگزاری رویترز؛ ویکی شیعه.